VVE bevorderd vroegtijdige stimulatie van het lerend vermogen van kinderen die dat van huis uit ontberen. Een goede uitvoering blijkt in de praktijk problematisch. Prof. dr. Paul Leseman verhaalt uit een brede, internationale studie.
(met samenvattende tekst bij de video van keynote lezing; Paul Leseman – Equity and Inclusiveness in Early Childhood Education and Care; beknopte samenvatting en aparte introductie door redactie)
Voor- en vroegschoolse educatie (en zorg) wordt door velen gezien als een cruciaal wapen in de strijd tegen kansenongelijkheid. Juist in de vroege, vormende jaren voorafgaand aan het formele onderwijs is veel winst te behalen op het gebied van sociale inclusiviteit. VVE is een programma dat erop gericht is om onderwijs- of ontwikkelingsachterstand bij jonge kinderen van circa 2 tot 6 jaar te verminderen. Kinderen uit kansarme gezinnen beginnen anders hun prille leven met een achterstand die later nog maar moeilijk blijkt in te halen. Vaker wordt de begin achterstand juist nog verder versterkt. VVE valt in twee delen uiteen:
In deze keynote lezing bespreekt prof. dr. Paul Leseman van de Universiteit Utrecht de bevindingen van een breed Europees onderzoek. In 10 lidstaten hadden verschillende deelonderzoeken plaats onder vier verschillende doelgroepen.
lees verder onder de video
Hoe nu is deze overtuiging het beste vorm te geven? Wat kunnen we leren van de buren? We kunnen wel vinden dat kind en ouder met een vroege benadering en zorg het best gediend zijn, maar hoe wordt de doelgroep bijvoorbeeld het beste bereikt? Goed bedoeld beleid kan namelijk evengoed kansenongelijkheid juist vergroten. Als het aanbod niet de te bereiken doelgroep in de buitenwijken bereikt, omdat de locaties zich in het centrum bevinden. Het welslagen van de doelstelling is afhankelijk van allerhande factoren. Een eensluidende conclusie ligt dan ook niet voorhanden.
De lezing lijkt vooral een pleidooi voor een meer hybride opzet van beleid. De betrokken partijen dienen elkaar scherp te houden, een mix van lokale overheden en maatschappelijke organisaties. Liefst belangengroepen met een ideologische band met de specifieke bevolkingsgroep. Gecombineerd met marktpartijen en concrete doelen, waar partijen ook op afgerekend worden, om betrokkenen scherp te houden. En het programma in te bedden in het hele maatschappelijke systeem van family support. Dit komt het best tot zijn recht tegen een bij wet gereguleerde achtergrond.
Cruciaal uiteindelijk is natuurlijk de rol van de uitvoerder en daar wil de kwaliteit nog wel eens te wensen over laten. Voor het welslagen van de missie is dan ook zeker aandacht nodig voor inhoudelijke ondersteuning van de onderwijsaanbieders. Op de site van didactief online is een uitgebreid overzicht te vinden van vele onderzoeken naar de verschillende VVE projecten die landelijk liepen. Hoewel de uitkomsten doorgaans een overwegend posititief effect laten zien, lijken de resultaten van die steekproeven niet heel overtuigend. Een nadere analyse toont dan weer dat de steekproef zelf te wensen over liet, of dat het VVE project zelf niet helemaal lekker uit de verf kwam. Door een gebrek aan geld en of kwaliteit van de uitvoerende partijen.
Uit het Pre- Cool Cohort onderzoek door het Kohnstaminstituut blijkt dat de achterstand van de doelgroepkinderen op 2- en 3-jarige leeftijd ten opzichte van niet-doelgroepkinderen substantieel afneemt in de voorschoolse periode. Op woordenschat en op de aandachtfunctie, dat wil zeggen de mate waarin kinderen in staat zijn hun aandacht vast te houden bij een taak of activiteit, maken doelgroepkinderen een inhaalslag. Voor rekenen is geen inhaaleffect gevonden tussen doelgroep- en niet-doelgroepkinderen (achterstanden blijven gelijk). Voor de speelwerkhouding is juist een licht toenemende achterstand geconstateerd. Waar dit laatste precies mee te maken heeft moet nog verder worden onderzocht.
Inhoudelijk gezien zijn vooral positieve effecten van het stimuleren en verrijken van fantasiespel opvallend. Tevens hebben het gebruik van een VVE-methode en van de educatieve proceskwaliteit in voorschoolse voorzieningen effect gesorteerd. De educatieve kwaliteit is vooral van belang voor de ontwikkeling van de aandacht. De bevordering, begeleiding en verrijking van spel is vooral van belang voor de taalontwikkeling en de speelwerkhouding. Het gebruiken van een VVE-methode versterkt het inhaaleffect voor deze kinderen bij woordenschat.
We willen niet allemaal zelf het wiel uitvinden
Sebastiaan Baauw, van adviesbureau nul13
Integraal Kind Centrum vorming wordt vaak bekeken vanuit de pedagogische kant. Logisch, want een gezamenlijke bestuurlijke en pedagogische ambitie is cruciaal om samenwerking tussen de verschillende partijen mogelijk te maken. De fysieke uitvoering kan verschillen. ‘Het droombeeld is dat bij een IKC alles onder één dak huist. Toch is dat niet overal het geval: vaak wordt er wel samengewerkt tussen kinderopvang en basisonderwijs, maar vanuit twee locaties. Ongeacht de constructie: verschillende organisaties betekent ook verschillen in ICT-systemen en portals. De uitwisseling van gegevens is daarbij een cruciaal thema.’ Aldus Sebastiaan Baauw van nul13, in gesprek met SamenslimmerPO. Nul13 is een adviesbureau dat opvang, onderwijs en gemeenten helpt met IKC-vorming, harmonisatie en alle bijkomende complexe vraagstukken.
Ook de samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs in IKC’s blijkt in de praktijk lastiger dan het lijkt. Aan de PO-Raad om hier een rol in te gaan spelen. ‘De PO-Raad kan wellicht bemiddelen tussen alle betrokkenen, inclusief de leveranciers, en zo zorgen voor meer verbinding op ICT-gebied. Want die noodzaak voelen we allemaal.’
Lezing door; prof. dr. Paul Leseman: Equity and Inclusiveness in Early Childhood Education and Care
SamenslimmerPO; Bij IKC vorming kun je niet om ICT heen over de uitwisseling van gegevens en praktische hobbels
Wij-leren; Welke rol speelt ICT voor de kinderen in de kindcentra?
Didactief online; Voor- en vroegschoolse educatie (vve)
WORD LID
Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.
PUBLICEER
Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.
ADVERTENTIE
