Tags: , , ,

Blended learning: nadenken over onderwijsontwerp

Een docent die onderwijs ontwerpt, doet er goed aan om te beginnen bij de beoogde leeruitkomsten. Vanuit daar redeneren, en daar je onderwijsontwerp op afstemmen. Het boek ‘Blended Learning en onderwijsontwerp’ helpt docenten daarbij.

Blended Learning benut de mogelijkheden

Vorige maand verscheen het boek ‘Blended Learning en Onderwijsontwerp’ van Barend Last en Stefan Jongen. De scholen gaan deze dagen weer volledig open. Vele docenten zullen blij zijn weer fysiek les te kunnen geven. Maar de digitaliseringslag die het onderwijs noodgedwongen heeft gemaakt heeft ook de mogelijkheden getoond van een bredere mix. Barend Last daarover, ‘het blijft natuurlijk wel een gevaar dat veel docenten mogelijk de oude Powerpoint presentaties weer uit de kast trekken zodra de coronacrisis voorbij is, dus ik hoop dat er voldoende mensen zullen zijn die aandacht voor blended learning blijven houden en vragen. Ook daaraan proberen we bij te dragen met dit boek.’

Het boek ‘Blended Learning en Onderwijsontwerp’ moet onderwijsontwerpers en docenten helpen om hun onderwijs zodanig in te richten dat het goed aansluit op de beoogde leeruitkomsten. Ze gaven een interview aan Science Guide, waaruit wij hier vrijelijk putten. Voor het hele interview zie de link onderaan dit artikel. Daar staat ook de aankondiging van de drie exemplaren die Onderwijscommnunity beschikbaar mag stellen in ruil voor een recensie van het boek. 

Een eiland, een boom, vier studenten en een docent 

De Maastrichtse auteurs merken voortdurend dat veel docenten en beleidsmakers eigenlijk niet goed weten wat blended learning behelst. ‘In lezingen hierover geef ik vaak een gedachte-experiment over de docentrol als voorbeeld’, legt Last uit. ‘Stel je voor dat een docent zich met vier studenten op een onbewoond eiland met één boom bevindt. Wat kan die docent doen? Vertellen en vragen stellen, hoogstens een discussie aanzwengelen, meer niet. Op een gegeven moment spoelt er een bootje met potloden en papieren aan. Wat verandert er dan in de mogelijkheden voor onderwijs? En wat vraagt dat van de docentrol? Studenten kunnen nu immers ergens anders zitten en bijvoorbeeld huiswerk maken of co-creëren onder de boom.’ 

Zo verandert elke nieuwe ontwikkeling de mogelijkheden voor onderwijs waarover de docent beschikt, vertelt Last; bijvoorbeeld de komst van tekstboeken. ‘Studenten kunnen dan ook ineens theorie in tekstboeken lezen. Zo kun je verder blijven gaan: er komt internet, er komen video’s, podcasts, vlogs, noem het maar op – en elke ontwikkeling verandert de mogelijkheden die de docent heeft om het onderwijs te ontwerpen, en in het verlengde daarvan dus wat die docent daar onder de boom kan doen.’

ICT is maar een middel om om in te zetten

‘Blended learning behelst in wezen het bepalen welke beschikbare middelen de docent al dan niet gaat gebruiken om de studenten te laten leren’, leggen Last en Jongen uit – ‘iets wat iedere docent eigenlijk al sinds jaar en dag doet. De enige reden dat iedereen het nu over blended heeft, is omdat er ICT bij komt kijken om ook online te kunnen leren, al dan niet op afstand. Ik hoop echter dat we het over een paar jaar niet meer over blended learning hebben, maar gewoon over goed onderwijs. Onderwijs waarin alle kansen voor leren optimaal benut worden, zowel fysiek als online.’

Het boek gaat dus niet primair over ICT, benadrukken de auteurs. ‘Veel mensen denken bij blended learning meteen aan ICT, maar ICT is slechts een hulpmiddel om onderwijs vorm te geven. Daarom gaat maar één hoofdstuk van het boek over ICT.’ Waar gaat het dan wel over? ‘Eigenlijk gewoon over onderwijsontwerp. Als je ons boek leest, ontdek je dat het leren van studenten niet alleen plaatsvindt als die docent vertelt onder de boom, maar dat er daarbuiten nog veel meer kansen tot leren zijn. Als docent ben je degene die uit al die mogelijkheden de juiste kiest en hen middels een doordacht ontwerp bij elkaar brengt. Bovendien is leren niet hetzelfde als lesgeven, dus de docent zal sowieso meer moeten doen dan alleen vertellen.’ 

Leertheorieën & de keuzes voor onderwijsontwerp

Het nadenken over het onderwijsontwerp heeft vaak een verkeerd vertrekpunt, leggen de auteurs uit. Veel onderwijsontwerpers en docenten richten zich namelijk vooral op de uiteindelijke uitingsvorm van het onderwijs, zoals tools en werkvormen, waarbij ze vergeten om zich te verdiepen in onderliggende onderwijsvisies en theorieën over leren. ‘Iedere docent geeft les vanuit een bepaalde visie, maar die visies blijven vaak onbewust en impliciet. Daarom besteedt ons boek veel aandacht aan verschillende leertheorieën en de keuzes voor onderwijsontwerp die daaruit voortkomen. Als je daarover praat met elkaar, kom je een stuk verder’, zegt Last.  

Waar docenten rekening moeten houden met de leerdoelen die vanuit de onderwijsvisie van de instelling zijn opgesteld, zijn ze vaak niet gewend om hun eigen onderwijsvisie met die van de instelling te vergelijken, beaamt Jongen. ‘Docenten nemen vaak als vanzelf een manier van lesgeven over die zij zelf gewend zijn, waardoor er soms een grote mismatch is tussen de onderwijsvisie van de docent en de onderwijsvisie waarop de leerdoelen gebaseerd zijn.’ 

Wat de perfecte blend is, verschilt per situatie; die zal iedereen dus voor zichzelf moeten uitvinden. Wij geven de gereedschappen waarmee ze dat kunnen doen. 

Beoogde leeruitkomsten en bijpassende hulpmiddelen

Een docent die zijn of haar onderwijs ontwerpt, doet er daarom goed aan om te beginnen bij de beoogde leeruitkomsten, zegt Jongen. ‘Door het opnieuw overwegen van alle mogelijke hulpmiddelen en vormen van onderwijs kun je vervolgens zo goed mogelijk bepalen hoe je die gewenste leeruitkomsten gaat verwezenlijken. Dat kan synchroon, asynchroon, online, fysiek, noem het maar op. Het is daarom belangrijk om als docent eerst alle mogelijkheden te evalueren en ermee te experimenteren. Zo kun je uiteindelijk bepalen met welke blend je het onderwijs gaat vormgeven.’

Het boek over blended learning en onderwijsontwerp helpt docenten daarbij, vertelt Last. ‘Ons boek breidt in feite de gereedschapskist uit waarmee docenten hun beoogde leeruitkomsten kunnen verwezenlijken. Er zijn namelijk talloze mogelijkheden, maar veel docenten weten daar niet van af. Dan is het lastig om ze goed te benutten in een goed ontwerp. Laat staan dat men vaak online probeert te doen wat ze fysiek ook deden, wat geen recht doet aan de kansen van de online leeromgeving. Ik krijg van docenten dan vaak de vraag welke tools ze moeten inzetten wanneer ze hun onderwijs blended willen maken, maar dat is verkeerd gedacht. Je moet vanuit de gewenste leeruitkomsten redeneren, en daar je onderwijsontwerp op afstemmen.’

Lees het hele interview bij Science Guide


Blended learning en onderwijsontwerp, van theorie naar praktijk Barend LastStefan Jongen | Boom uitgevers Amsterdam

Recensenten gevraagd

De redactie van Onderwijscommunity daagt je uit een recensie te schrijven over dit boek. Wij mogen drie exemplaren weggeven aan geïnteresseerden die kunnen aantonen dat ze een onderhoudende recensie kunnen schrijven. Heb jij een vlotte, leesbare stijl en ben je genoeg bekend met de materie dat je de uitdaging aandurft? Ding mee. Wij sturen je een exemplaar van ‘Blended Learning en Onderwijsontwerp’, jij recenseert het in minimaal 300 woorden en wij publiceren het hier; in overleg met jou, in delen of in zijn geheel. Stuur je korte motivatie naar [email protected].  Actie loopt tot 31 augustus 2021.

Tags: , , ,
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Ook Interessante Artikelen

Hoe muziek de ontwikkeling helpt

Waarom is muziek belangrijk op school? En hoe helpt muziek leerlingen om zich te ontwikkelen? Méér Muziek in de klas vroeg wetenschapsjournalist Mark Mieras om het onderzoek op een rijtje…
Lees verder

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Whitepaper arbeidsmarkt

Whitepaper onderwijs arbeidsmarkt

Whitepaper digitale toepassing didactiek

didactiek download

Whitepaper Werkstress de baas

HR download onderwijs

Whitepaper Hybride leeromgeving

Leeromgeving download

Whitepaper maatschappij

Maatschappij onderwijs download

Whitepaper onderwijsontwikkeling

onderwijsontwikkeling download

Whitepaper effectief afstandsonderwijs

Onderwijs organiseren download

Whitepaper professionalisering

onderwijs professionalisering download

ICT-gebruik in het onderwijs

Onderwijs Technologie download

Registreer je als lid

Artikelen & Blogs

Apps & Tools

🙁

WORD LID

Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE

In de spotlight

Vacature

Schooldirecteur | Margrietschool

Boek

Burgerschap is zorgen voor jezelf, zorgen voor elkaar en voor de aarde waar we op wonen.

DOEboek Burgerschap: 100 acties om de wereld mooier te maken

Kalender

Bouwen maar HJK banner Landelijk congres Jonge Kind-600x275a
landelijk congres bouwen maar banners-600x627a

Landelijk congres Jonge Kind 2024: Bouwen maar!

App

Picoo stimuleert actief samen spelen onder kinderen met de eerste interactieve spelcomputer voor buiten. Zonder scherm! Zo combineert Piccoo het avontuurlijke van buitenspelen met het interactieve van gamen. Eindeloos speelplezier dus! 
gamification onderwijs

Picoo – gameconsole voor buitenspelen