Hard werken aan de vibe van ‘wij kunnen dit’
“Toen De Rijk met haar klas keek naar de aflevering van Klassen (de tv-documentaireserie die kansenongelijkheid op de agenda zette) waarin het ging over het schooladvies, konden haar kinderen er bijna niet naar kijken: ‘Zo traumatisch waren hun herinneringen aan die grafiekjes en het oordeel in groep 8. Dat moment voelde als de bevestiging dat ze inderdaad zo dom waren als ze altijd al dachten.’ Stop dus met het leerlingvolgsysteem dat leerlingen hun hele lagere-schooltijd vergelijkt met het gemiddelde, vindt De Rijk.”
Kies voor een systeem dat niet laat zien hoe jij het doet ten opzichte van anderen, maar ten opzichte van jezelf: hoeveel ben jij gegroeid?
“Het was hard werken om in de kansgroep de vibe te krijgen van ‘wij kunnen dit’. De leerlingen zijn door al dat gehamer op achterstanden onzeker over hun capaciteiten. Een brede brugklas, die nu ineens als de panacee voor kansenongelijkheid geldt, zou volgens De Rijk voor deze populatie dan ook helemaal niet werken. ‘Ze zouden zich continu de minderen voelen, terwijl ze juist moeten gaan geloven in zichzelf.” uit een interview met de Groene Amsterdammer
Klaar voor de toekomst
Dit verhaal verscheen eerder als column in de krant van de Nationale Onderwijsweek.
‘Juf, juf! Waar gaan we het vandaag over hebben?’ opgewonden loopt Ibrahim* het lokaal binnen.
Ik kijk hem lachend aan. ‘Goed je weer te zien, vandaag ga je een brief schrijven aan jezelf. Ga maar snel zitten, ik leg het zo allemaal uit.’
Ik geef dit uur Persoonsvorming & Socialisatie (P&S) aan mijn mentorklas. We zijn op het Mundus College vijf jaar geleden begonnen met het ontwikkelen van dit vak om invulling te geven aan burgerschapsonderwijs. De leerling leerlingen ontdekken er wie ze zijn, waar ze voor staan en in wat voor wereld ze willen leven.
Ik werk op een school voor praktijkonderwijs en vmbo in Amsterdam. Veel leerlingen komen het eerste jaar enorm onzeker bij ons binnen. De combinatie van hun schooladvies en ervaringen met discriminatie en armoede zorgt ervoor dat de leerlingen weinig toekomst voor zichzelf zien. School zien ze niet als een plek om te groeien, maar om te falen. Het is onze missie om de leerlingen het vertrouwen in hun schoolsucces terug te geven.
Ook Ibrahim kwam drie jaar geleden broos bij ons binnen. Op de basisschool was hem al vroeg verteld dat hij niet kon rekenen. Hij moest apart van de klas in andere boekjes werken. Op straat werd hij regelmatig uitgescholden voor ‘kut-Marokkaantje’.
Ibrahim kreeg praktijkschooladvies, maar we plaatsten hem in de vmbo-kansklas omdat we vermoedden dat er meer in hem zat. In deze klas -de eerste in heel Nederland- kreeg hij een extra jaar in de onderbouw van het vmbo. Hier kon hij rustig zijn achterstanden wegwerken en samen met zijn klasgenoten voor een vmbo-diploma gaan.
P&S werd Ibrahims favoriete vak. Elke les staat een persoonlijk of maatschappelijk thema centraal. Stapje voor stapje leren de leerlingen hun gevoelens te uiten en maatschappelijke onderwerpen te bespreken. Ook gaan ze op zoek naar hun passies en talenten. De leerlingen leren elkaar kennen, vertrouwen en waarderen. En of het nou heel persoonlijk is of maatschappelijk gevoelig ligt: elk onderwerp komt aan bod. Leerlingen leren dat ze iemand zijn. Iemand met mooie eigenschappen, aandachtspunten, gedachtes en gevoelens die ertoe doen. Ze zien dat ze op hun eigen manier een bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij.
Zo ook Ibrahim. Hij kwam erachter dat hij heel behulpzaam en handig is, dat zijn nieuwe klasgenoten zijn humor waarderen en dat hij een ster is in het voeren van klassengesprekken. Bovenal leerde hij dat de maatschappij niet tegen hem is, maar met hem. Hij leerde dat hij politiek interessant vindt en invloed kan uitoefenen op beleid.
Aan het einde van de les lees ik de laatste zinnen van Ibrahims brief over zijn schouder mee:
‘Groep acht is verleden tijd man, nu ben je de echte Ibrahim. Dit is wie je bent, alle pijn is weg. Ik ben Ibrahim, ik word automonteur en ik ben klaar voor de toekomst.’
Meer lezen over Ibrahim en zijn klasgenoten?
In mijn boek ‘Geen stress, we gaan het maken!’ volg je de leerlingen drie jaar lang. Nu in de winkel en online te bestellen.
* Ibrahim is een gefingeerde naam.
Weggeefactie: ‘Geen stress, we gaan het maken’
De redactie mag één exemplaar weggeven aan een betrokken docent. Werk jij op een vmbo met een vergelijkbare doelgroep en denk je jouw onderwijsbenadering te kunnen verrijken met het gedachtegoed dat Maxe neerzet in haar boek? Deel dit artikel op social met #onderwijsinbeweging en maak kans op het boek ‘Geen stress, we gaan het maken’.
Human.nl: Gelijke kansen voor elk kind: hoe dan? Interview met Monaïm Benrida, programmaleider van de Gelijke Kansen Alliantie
