Een analogie waarin de karakteristieken van een boom worden gebruikt om aan de slag te gaan met de herdefinitie van een school. De 5 fases die nodig zijn om een stevige onderwijsboom neer te zetten.
Een nieuw schooljaar start, net zoals een nieuw kalenderjaar, vaak met vele goede voornemens. Het voornemen om leerlingen nog actiever bij de les te betrekken, nu echt eens aandacht te besteden aan die persoonlijke relaties of nu eindelijk eens dat blended onderwijs goed vormgeven. Veel van deze goede voornemens sterven echter na enkele weken alweer een schone dood. De reden hiervoor is vaak niet het goede voornemen zelf, maar het fundament dat onder het goede voornemen ligt.
Het Nederlandse onderwijssysteem is al jaren gebaseerd op dezelfde grondslagen. Iets waar methodemakers en andere externen maar al te graag gebruik van maken. Wanneer er een nieuwe onderwijsvernieuwing in een bestaande school wordt doorgevoerd is men vaak geneigd zo snel mogelijk naar de uitvoering toe te stappen. Een uitvoering waarin vervolgens wordt gezocht naar een compromis tussen de plannen van het docententeam en de realistische uitvoerbaarheid die mede door te volgen methodes te bewerkstelligen is.
Wanneer we binnen het onderwijs echter daadwerkelijk verandering willen laten plaatsvinden en afscheid willen nemen van heilige huisjes is het zaak om bij het fundament te beginnen en zodoende via diverse stappen bij de uitvoering terecht te komen.
Voor dit proces kunnen we de analogie van een boom gebruiken. Het is zaak om te starten bij de wortels van de onderwijsboom. In deze wortels moet een school zichzelf eerst goed afvragen welke positie zij in de maatschappij zou willen innemen. Hoe betrek je de omgeving en hoe zorg je er ook voor dat je als school midden in die omgeving gepositioneerd staat? Wat voor een soort school wil je zijn en wie wil je hier allemaal bij betrekken?
Wanneer de wortels stevig zijn gepositioneerd kan men naar de stam van de onderwijsboom gaan kijken. In deze stam wordt met elkaar besproken wat men onder leren verstaat. Wat is leren nu precies en welke accenten willen wij daarin leggen? Is leren vooral een individueel proces waarin een leerling zichzelf individueel kennis eigen maakt? Of willen jullie juist het sociale aspect van leren benadrukken in jullie onderwijs?
Vervolgens is het de beurt aan de takken. De takken staan voor ‘het organiseren van het leren’. Wat wil zeggen dat er goed gekeken wordt naar hoe organisatorische aspecten van het leren worden vormgegeven. Is leren iets dat alleen maar op school plaatsvindt of ook daarbuiten? Hoe wordt er met de onderwijstijd omgegaan en welke rol spelen ICT-systemen en het klaslokaal in het leren van de leerlingen?
Na de takken zijn de bladeren aan de beurt. Hierin komt de uitvoering aan bod. Hoe komt deze er precies uit te zien? Welke werkvormen zet je in en welke manieren van zowel formatieve als summatieve toetsing pas je toe? Krijgt de leerling enkel feedback van jou als docent of betrekken jullie ook de medeleerlingen en de omgeving erbij?
Tot slot is het zaak om grondig te kijken naar de voedingsbodem van jullie boom. Hoe zorgen jullie ervoor dat de plannen die jullie hebben gemaakt zo goed mogelijk worden geïmplementeerd en geëvalueerd? En is er na deze implementatie nog ruimte voor verbetering en eventuele aanpassingen?
Op vele scholen wordt vaak (te) weinig tijd vrijgemaakt om met een soortgelijk proces aan de slag te gaan. Dit terwijl het doorlopen van een dergelijk proces zorgt voor een gedragen visie van alle docenten. Dit zal uiteindelijk het leren van de leerlingen ten goede komen. Een investering in een stevig fundament zal zich op de lange termijn altijd uitbetalen. Dit in tegenstelling tot kleine herstelwerkzaamheden die uiteindelijk toch niet passend blijken bij het bestaande fundament.
Frank van den Ende (1985) heeft een brede ervaring in het onderwijs als docent, onderwijskundige, practor. Momenteel werkt Frank als innovatieregisseur binnen Gilde Opleidingen een ROC in Midden en Noord-Limburg. Daarnaast is hij één van de grondleggers van de Educational Design Expedition waarin onderwijsteams worden ondersteund in het nemen van eigenaarschap over hun eigen onderwijsontwerp.
Frank schreef het boek “Hereik de school” waarin het onderwijsontwerp van fundament tot uitvoering onder de loep worden genomen. Het boek is te bestellen via Frank zijn website www.hereikdeschool.nl of via Bol.com
WORD LID
Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.
PUBLICEER
Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.
ADVERTENTIE
