Wat zijn de plannen voor het onderwijs in het nieuwe regeerprogramma?

Het nieuwe regeerprogramma van het kabinet heeft ambitieuze plannen voor het onderwijs in Nederland. Het programma legt een sterke nadruk op het versterken van het funderend onderwijs, het moderniseren van het curriculum, en het verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Hieronder bespreken we de belangrijkste thema’s die op de planning staan voor de komende jaren.

1. Structurele financiering en vermindering van regeldruk

Een van de grootste aandachtspunten van het nieuwe kabinet is het verlichten van de regeldruk voor leraren, schoolleiders en schoolbesturen. Dit komt voort uit de noodzaak om meer focus te leggen op de kern van het onderwijs: het lesgeven en de kwaliteit van het onderwijs. Door structurele financiering te bieden, wil het kabinet ervoor zorgen dat scholen minder tijd kwijt zijn aan administratieve taken en meer kunnen investeren in hun primaire doelstellingen.

Daarnaast wordt de “kleinescholentoeslag” omgezet in een “dunbevolktheidstoeslag.” Deze wijziging zorgt ervoor dat scholen in minder bevolkte gebieden, die vaak te maken hebben met extra uitdagingen, een eerlijker deel van de middelen ontvangen. Dit maakt het mogelijk om kwalitatief onderwijs te blijven bieden, ook in regio’s waar leerlingenaantallen teruglopen.

2. Versterking van praktijkgericht onderwijs

Een belangrijk doel van het kabinet is het toekomstbestendig maken van het vmbo en het verankeren van praktijkgericht onderwijs in de havo. Scholen en docenten worden actief betrokken bij het proces om het onderwijs meer praktijkgericht te maken. Het kabinet wil hierbij zorgen dat het curriculum aansluit op de veranderende arbeidsmarkt en dat opleidingen relevant blijven, met specifieke aandacht voor de sectoren zorg, techniek en onderwijs.

Dit betekent onder meer dat studenten beter voorbereid moeten worden op sectoren waar structurele tekorten zijn. Het kabinet wil in de zomer van 2025 een pact sluiten tussen studenten, onderwijsinstellingen en werkgevers om beter samen te werken en zo studenten gerichter op te leiden voor de arbeidsmarkt. Dit pact is een aanvulling op de bestaande mbo-initiatieven, zoals het stagepact.

3. Leven Lang Ontwikkelen (LLO)

Het kabinet legt ook de nadruk op “leven lang ontwikkelen” (LLO), waarbij om- en bijscholing centraal staan. Dit moet mensen wendbaar houden op de arbeidsmarkt, zodat zij zich gedurende hun carrière kunnen blijven ontwikkelen. Het kabinet zet in op het inzichtelijk maken van benodigde vaardigheden per beroep en wil een brug slaan tussen praktijkervaring en formele kwalificaties. Dit betekent dat mensen bijvoorbeeld een diploma kunnen behalen door vaardigheden die ze in de praktijk hebben opgedaan.

Het kabinet stimuleert deelname aan LLO door financiële drempels te verlagen en opleidingsaanbod te verbeteren. Dit zorgt ervoor dat werkenden en werkzoekenden sneller de stap kunnen zetten om zich bij te scholen of om te scholen.

4. Tegengaan van verengelsing in het hoger onderwijs

Een ander belangrijk punt in het regeerprogramma is het terugdringen van de verengelsing in het hoger onderwijs. Hoewel internationalisering een belangrijke rol speelt binnen de Nederlandse universiteiten en hogescholen, is er steeds meer kritiek op het grote aantal internationale studenten en de impact daarvan op de onderwijskwaliteit en de Nederlandse taal. Het kabinet wil de Nederlandse taal meer centraal stellen in het hoger onderwijs en heeft de “Wet internationalisering in balans” geïntroduceerd om deze trend tegen te gaan.

Universiteiten en hogescholen krijgen meer ruimte om een numerus fixus in te stellen voor niet-EER-studenten. Dit helpt instellingen om beter te sturen op de instroom van internationale studenten en tegelijkertijd de kwaliteit van het onderwijs te waarborgen.

5. Verandering in het bindend studieadvies (BSA) en bezuinigingen

Hoewel er veel verbeteringen en investeringen gepland staan, blijft het kabinet streng wat betreft het bindend studieadvies (BSA) in het hbo en wo. Er komt geen versoepeling van deze maatregel, wat betekent dat studenten binnen een bepaalde periode voldoende studiepunten moeten behalen om hun studie voort te kunnen zetten. Ook selectie aan de poort blijft van kracht. Dit is bedoeld om studenten te helpen bij het maken van bewuste studiekeuzes en studie-uitval te voorkomen.

Daarnaast staan er enkele bezuinigingen gepland. Het kabinet wil onder andere bezuinigen op de financiering van grootschalige wetenschappelijke infrastructuur en het Fonds Onderzoek en Wetenschap. Dit betekent dat er minder geïnvesteerd zal worden in nieuwe wetenschappelijke projecten.

6. Rust in de financiering en compensatie voor btw-verhogingen

Het kabinet wil meer rust brengen in de financiering van onderwijsinstellingen door per januari 2025 kwaliteitsmiddelen toe te voegen aan het hbo en wo. Hiermee wordt geprobeerd om fluctuaties in de bekostiging op te vangen, vooral wanneer het aantal studenten daalt. Bovendien ontvangen scholen 60 miljoen euro ter compensatie voor de btw-verhoging op schoolboeken. Dit is een directe maatregel om scholen te helpen bij de stijgende kosten.

Veranderingen voor een toekomstbestendig onderwijs

Het nieuwe regeerprogramma zet in op een toekomstbestendig en flexibel onderwijssysteem dat inspeelt op de veranderende arbeidsmarkt. Het kabinet richt zich op het verlichten van de regeldruk voor scholen, het verbeteren van praktijkgericht onderwijs, en het stimuleren van een leven lang leren. Tegelijkertijd zijn er maatregelen om internationalisering beter te reguleren en om de financiering van onderwijsinstellingen stabieler te maken. Hoewel er bezuinigingen worden doorgevoerd, blijft het doel om het onderwijs zo toegankelijk en relevant mogelijk te houden voor alle studenten en werkenden.

Meer lezen over de plannen voor het onderwijs?

Voor meer informatie kun je dit artikel op de website van de AOb. Daarnaast vind je op de website van de overheid alle plannen voor 2025 die op prinsjesdag zijn gepresenteerd.