Tags: , ,

21ste-eeuwse vaardigheden: onderzoek ‘Toekomstgericht onderwijs’

In het onderzoeksprojekt Toekomstgericht Onderwijs deden een tiental ‘voorloper’ scholen mee. Slagen zij erin om zowel de ‘21ste’ doelen als de traditionele cognitieve te realiseren? Wat waren de struikelblokken, de doelen en de werkwijzen van deze innovatieve scholen? Rapportages, zelfonderzoek en schoolportretten.

Wendbaar en weerbaar

Het huidige onderwijsdebat focust onder andere op de vraag welke kennis en vaardigheden van belang zijn om leerlingen voor te bereiden op een snel veranderende maatschappij. Onderwijs zou jongeren in staat moeten stellen wendbaar en weerbaar te zijn. Zowel op de arbeidsmarkt als in het dagelijks leven. ‘21st century skills’ oftewel ‘21ste-eeuwse vaardigheden’ is de term die dient als paraplu voor de vaardigheden waar op gedoeld wordt. Denk aan begrippen als communicatie, ICT, samenwerking, sociaal-culturele vaardigheden en burgerschap. Ook creativiteit, probleemoplossing, kritisch denken en productiviteit worden vaak genoemd. Daarnaast zijn sommigen de mening toegedaan dat metacognitie, zelfsturing en leren leren ertoe gerekend moeten worden. Hoe dit in het curriculum vorm kan krijgen en in welke mate deze vaardigheden daadwerkelijk nodig zijn, daarop is nog weinig zicht.

Het Kohnstamm Instituut doet onderzoek naar het ontwikkelen van 21ste-eeuwse vaardigheden en het meten daarvan. Juist deze onderwerpen vereisen een multidisciplinaire aanpak van onderzoek, zowel inhoudelijk als qua inzet van instrumenten en methoden. Samen met de Universiteit en de deelnemende scholen had dit onderzoek plaats in 2015 -18, met een NRO subsidie. 

Toekomstgericht onderwijs

In het voortgezet onderwijs buigen veel scholen zich over de vraag hoe ze leerlingen kunnen motiveren, hoe ze hen betekenisvol onderwijs kunnen bieden en hoe ze aandacht kunnen besteden aan vaardigheden als kritisch denken, zelfsturing en creativiteit. Van scholen wordt ook verwacht dat ze leerlingen voorbereiden op dergelijke 21ste-eeuwse vaardigheden.

In het onderzoek Toekomstgericht onderwijs zoeken scholen naar oplossingen, daarbij rekening houdend met verschillen tussen leerlingen. Of de scholen erin slagen om zowel de andere doelen als de traditionele cognitieve te realiseren, is ook onderwerp van onderzoek. Een tiental ‘voorlopers’ in het voortgezet onderwijs, het Kohnstamm Instituut en de afdeling Pedagogische en Onderwijswetenschappen en Lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam voeren het onderzoek samen uit.

Opbrengst van onderzoeksproject

Het onderzoek Toekomstgericht onderwijs heeft veel kennis opgeleverd, voor de deelnemende scholen zelf en voor (de toekomst van) het onderwijs. Opbrengsten zijn:

  • schoolportretten van 16 scholen (deelstudie 1) en een overkoepelende rapportage,
  • eindrapportages van onderzoek door de scholen zelf over ontwerpen van onderwijs (deelstudie 2) en een overkoepelende rapportage,
  • evaluatieonderzoek naar de opbrengsten van toekomstgericht onderwijs (deelstudie 3) ,
  • presentaties en lezingen, waaronder powerpoints van de scholen zelf, zie hieronder.

Leren van de voorlopers

In het kader van bovenstaande project presenteerden een aantal scholen een eigen onderzoek. Specifieke thema’s zoals zij daar binnen hun organisatie vorm aan gaven:
Dit onderzoek had plaats tussen 2015 en 2018. Voor veel scholen die overwegen 21ste vaardigheden in meer of mindere mate te integreren in hun curriculum zal het goed inzicht geven in het proces dat anderen reeds aangingen.

De scholen maakten de volgende powerpoints over hun onderzoek:

Zie voor de verschillende schoolportretten en de andere onderzoeken en rapportages de site van Toekomstgericht onderwijs. Bij elke powerpoint hoort een volledig onderzoek. In te zien bij het Kohnstamm Instituut.

Meer gerichtheid op ‘andere’ doelen

Werken aan ‘toekomstgericht onderwijs’ met nieuwe, andere doelen gaat niet ten koste van traditionele doelen. Toekomstgericht onderwijs betekent meer gerichtheid op ‘andere’ doelen: op 21ste eeuwse vaardigheden als zelfsturing en creativiteit. Die gerichtheid gaat niet ten koste van resultaten op de traditionele doelen, maar opbrengsten zijn (nog) niet aan te tonen. Dit blijkt uit onderzoek op toekomstgerichte en reguliere (controle)scholen.

Geen verschillen in opbrengsten

Uit het onderzoek bleek dat de leerlingen op de kern- en volgscholen niet beter presteren op de andere doelen en daarin ook niet meer vooruitgang boeken dan leerlingen op controlescholen. Wel herkennen leerlingen dat de kernscholen werken met een concept dat meer op deze doelen gericht is, maar we zien dat dus niet terug in de resultaten van de metingen van de onderscheiden vaardigheden. Wat betreft de traditionele doelen vonden we voor woordenschat en wiskunde geen verschillen tussen de groepen scholen, maar voor Nederlandse leesvaardigheid en rekenen wel. Op kern- en volgscholen bleken de leerlingen hoger te scoren en meer vooruit te gaan in hun prestaties dan leerlingen op controlescholen. Werken aan andere doelen blijkt dus zeker niet ten koste te gaan van resultaten op de traditionele doelen.


Bronnen:

  • Kohnstamm Instituut: Opbrengsten van toekomstgericht onderwijs: Karssen, M., Heemskerk, I., (2018). RAPPORT: 1007 ISBN: 94-6321-072-0
  • NRO onderzoek: Samen vernieuwend opleiden:
    • Looptijd 1 september 2021 t/m 31 augustus 2025: Het doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in de dynamiek die het samen ontwerpen en uitvoeren van nieuwe opleidingspraktijken op en over de grenzen van bestaande praktijken van lerarenopleidingen en scholen oproept en welke nieuwe opleidingspraktijken en handvatten voor de doorontwikkeling van Samen Opleiden uit die samenwerking voortvloeien.
Tags: , ,
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Ook Interessante Artikelen

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Whitepaper arbeidsmarkt

Whitepaper onderwijs arbeidsmarkt

Whitepaper digitale toepassing didactiek

didactiek download

Whitepaper Werkstress de baas

HR download onderwijs

Whitepaper Hybride leeromgeving

Leeromgeving download

Whitepaper maatschappij

Maatschappij onderwijs download

Whitepaper onderwijsontwikkeling

onderwijsontwikkeling download

Whitepaper effectief afstandsonderwijs

Onderwijs organiseren download

Whitepaper professionalisering

onderwijs professionalisering download

ICT-gebruik in het onderwijs

Onderwijs Technologie download

Registreer je als lid

Artikelen & Blogs

Apps & Tools

🙁

WORD LID

Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE

In de spotlight

Vacature

Schooldirecteur | Margrietschool

Boek

Burgerschap is zorgen voor jezelf, zorgen voor elkaar en voor de aarde waar we op wonen.

DOEboek Burgerschap: 100 acties om de wereld mooier te maken

Kalender

Onderwijs Innovatie Festival Banner Homepage (5)

Onderwijs Innovatie Festival 2024

App

Picoo stimuleert actief samen spelen onder kinderen met de eerste interactieve spelcomputer voor buiten. Zonder scherm! Zo combineert Piccoo het avontuurlijke van buitenspelen met het interactieve van gamen. Eindeloos speelplezier dus! 
gamification onderwijs

Picoo – gameconsole voor buitenspelen