Dit artikel is een compilatie van tips van diverse online onderwijsexperts die spraken tijdens het online congres van Academy4Learning ‘Lesgeven op afstand’. 5 tips; lessen die we mee kunnen nemen uit de coronacrisis. Online zal een belangrijke en blijvende rol krijgen in het onderwijs als geheel.

Je moet als school duidelijke afspraken maken

Tijdens een online onderwijs congres ‘Lesgeven op afstand’ luisterde een honderdtal docenten aandachtig naar online onderwijs experts. Academy for Learning zette hun allernuttigste tips nog eens voor jou op een rijtje. Hoe het lesgeven uiteindelijk beïnvloed zal zijn na de zomervakantie moet nog blijken. Dat online onderwijs ook mogelijkheden heeft geboden is evident. Hoe dan ook, online zal een belangrijke en blijvende rol krijgen in het onderwijs als geheel. Handig om nog eens goed te lezen welke tips een aantal experts aan de hand doen uit deze bizarre tijd.  

1. Stel duidelijke richtlijnen

Een goede online les begint bij een goed begin. Klinkt een beetje flauw misschien, maar goede richtlijnen over online onderwijs vooraf zijn zo belangrijk. Om gedoe achteraf te voorkomen. Elke school heeft een huishoudelijk regelement. Met regels en afspraken. Scholen moeten ook zo’n protocol opstellen voor online onderwijs. Opdat leerlingen, ouders en docenten weten wat de afspraken over digitaal onderwijs zijn. Wat te doen als een leerling afwezig is? Camera aan of uit? Staat het huiswerk in Magister of Teams? Daarover moet je een eenduidige regelgeving opstellen. Het kan niet zo zijn dat elke leraar op dezelfde school zijn eigen online regels heeft. Dan weten leerlingen echt niet waar ze aan toe zijn en wat er van hen tijdens de digitale les wordt verwacht. Uniformiteit helpt en zorgt voor een nieuwe routine.

2. Camera aan of zwarte kadertjes?

Een klas die bestaat uit zwarte beeldschermen, tja, wat moet je als docent dan doen? De leerlingen hebben ingelogd, maar zijn ze er wel? Je ziet ze immers niet. Misschien hebben ze alleen ingecheckt en daarna weer in slaap gevallen. Spelen ze thuis een game. Bekijken ze een Netflix-serie of wie weet wat ze allemaal uitspoken. Natuurlijk, officieel mag een school vanwege privacyregels niet eisen dat leerlingen hun camera aanzetten. Maar toch, sta hier op. In een klas tolereer je toch ook niet dat leerlingen slapen, met anderen kletsen, computerspelletjes spelen of een televisieserie bekijken? Verduidelijk als docent waarom je eist dat die camera’s aangaan. ‘Ik wil graag contact met jullie. Als ik jullie zie en hoor, kan ik beter uitleggen en zien of jullie mij hebben begrepen. In een fysieke klas zitten jullie toch ook niet achter een zwart gordijn?’  Chantal Brandenburg hierover, “Docenten die vooraf duidelijke regels stellen, redden het. Laat je het vanaf de start slingeren, ja, het is net een normale les, dat haal je niet meer in. Dan krijg je leerlingen die niet meedoen en te vaak afwezig zijn.” Belangrijk: voor het opstellen van het online huishoudelijk reglement van een school, draagt de schoolleiding de uiteindelijke verantwoordelijkheid, vindt zij. “Het kan niet zo zijn dat verschillende docenten van dezelfde school er verschillende online regels op na houden. Investeer in een duidelijk en houdbaar online klimaat. Maak met elkaar heldere afspraken. Leg die vast en deel ze, en pas ze aan wanneer dat nodig is.”

3. Maak de les actief – maximaal 20 tot 25 minuten

Een online les is geen digitale versie van een gewone les van 40 à 50 minuten. Met een lange monoloog houd je leerlingen online nog moeilijker vast dan in de klas. Vijf à tien minuten iets vertellen of uitleggen, echt, dat is voor leerlingen maximaal. Toets aansluitend die theorie. Vertel nog een verhaal van tien minuten en zet de leerlingen weer aan het werk. Aan het eind wacht het huiswerk. Bij elkaar duurt de ideale online les 20 tot 25 minuten. Heel belangrijk: maak de les actief. Betrek leerlingen. Geef iedereen uit een groep minimaal een keer de beurt. Zo blijven ze meer alert, omdat ze immers elk moment een vraag kunnen verwachten. Nog een goede tip: stimuleer onderlinge interactie. Laat leerlingen elkaar een beurt geven. Laat ze elkaar bevragen. Heeft iemand uit de klas een stellige mening? Vraag wie het met hem eens is en start een discussie. Maak online onderwijs nog afwisselender dan een gewone les in de klas.

Anneke de Koning doceert aan verschillende hogescholen. Ook geeft zij docenten les over online lesgeven. Tijdens het online congres ‘Lesgeven op afstand’ van Academy4learning gaf zij de masterclass ‘Leerlingen motiveren vanaf de keukentafel’. Zij opende die met de motivatietheorie van Deci en Ryan. Dat model bestaat kortweg uit drie onderdelen: relatie (‘ik hoor erbij’), competentie (‘ik kan het’) en autonomie (‘ik kan het zelf’). Bij relatie draait het om de verhouding die de leerling heeft met de leraar en de groep.

Onzekere of angstige leerlingen zijn minder gemotiveerd, omdat ze zich niet okay voelen

Bij competentie gaat erom dat een leerling vertrouwen heeft en houdt. Consequent zijn en feedback geven zijn hierbij erg belangrijk. “Bied leerlingen zekerheid. Dat verhoogt hun competentiegevoel en daarmee hun motivatie.” Autonomie draait om zelfbepaling. Hoe ze een opdracht of toets mogen uitvoeren. Belangrijk om te weten. Het model van Deci en Ryan richt zich vooral op intrinsieke motivatie, oftewel motivatie die vanuit mensen zelf komt. Bij extrinsieke motivatie moet je iets doen van buitenaf. Noem het welwillendheid versus verplichting.

4. Tools ter ondersteuning

Al die tools, je wordt er gek van. En de lesappjesberg blijft maar groeien. Gelukkig integreert Microsoft applicaties in Teams. Zodat je als docent niet alweer op een ander tooltje hoeft in te loggen. Handig is Edpuzzle. Daarin kun je een YouTube filmpje of pre-recorded video laden, en daarover direct vragen stellen. Je ziet of de leerlingen de vragen hebben ingevuld en of zij het filmpje hebben bekeken. Ook fijn zijn interactieve tools als Mentimeter, Lessonup, Padlet en Socrative. Je kunt ermee interactieve presentaties geven, waarbij je aan elke leerling een andere vraag kunt stellen. Veel online werkvormen ogen inderdaad een beetje kinderachtig. Vanwege die muziekjes, kinderlijke figuurtjes en meer van zulks. Ook inhoudelijk zijn de meeste wel erg eenvoudig. Ze gaan vooral richting het repetitieve en minder over verwerken, leren en toepassen. En zeg nou zelf, alleen spelletjes doen om dingen te onthouden, nee, dat is onvoldoende. Je moet als docent ook online lesmateriaal blijven aanbieden over hogere denkvaardigheden. Staar je dus niet blind op die online werkvormen. Technologie is bedoeld om het leven te vergemakkelijken. Om je les effectiever en efficiënter te maken. Techniek moet je niet louter inzetten voor de techniek. Om wegwijs te worden in dit woud aan apps en tools begon Onderwijscommunity deze zomer een aparte rubriek. We nodigen je van harte uit om het bestand aan te vullen met gebruikerservaring en tips voor collega-docenten. 

5. To chat or not to chat?

Zeker handig die chatfunctie. Vooral voor leerlingen die het lastig vinden om tijdens de online les hardop een vraag te stellen. Aan de andere kant. Met een chat heb je tijdens een les ineens twee communicatiekanalen. Een leerling in de klas stuur je tijdens de les toch ook geen appje of smsje? Een tussenweg? Wijs binnen een moderator aan die de vragen uit de klas ophaalt. Of gebruik een tool als Lessonup waarin je de voorkennis van de leerlingen kunt checken, en ja, dan moeten ze wel antwoorden. Doet een leerling niet actief mee, hoor je die de hele les niet, dan weet je ook niet of hij wel aanwezig is. Dus ja, dan is hij absent. Ook in een fysieke les kun je niet zeggen, ik geef geen antwoord.


Dit artikel is een compilatie van tips van diverse online onderwijsexperts die spraken tijdens een online congres van Academy4Learning ‘Lesgeven op afstand’. Je kunt de interviews met hen hier teruglezen. Dank je wel:

  1.  Chantal Brandenburg (docent en onderwijskundige met als specialisatie digitale didactiek),
  2. Anneke de Koning (geeft les aan verschillende hogescholen en docent online lesgeven)
  3. Imber van Dijk (contentspecialist en trainer digitale geletterdheid bij Academy4Learing, inmiddels UVA).

Ook in de nieuwe crossmediale catalogus van Academy4learning vind je tal van tips en àlle lesmethodes, filmpjes, apps en tools die je direct kunt gebruiken voor je volgende (online) les. Bekijk die hier.

 

 

Tags: ,
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Ook Interessante Artikelen

De toekomst van ons onderwijsstelsel is OIO

Ontdek hoe het Ontwikkelingsgericht Inclusief Onderwijs (OIO), geïnspireerd door Dolf van den Berg, een revolutie teweegbrengt in ons onderwijsstelsel, door elke leerling te koesteren en te laten bloeien op hun…
Lees verder

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Whitepaper arbeidsmarkt

Whitepaper onderwijs arbeidsmarkt

Whitepaper digitale toepassing didactiek

didactiek download

Whitepaper Werkstress de baas

HR download onderwijs

Whitepaper Hybride leeromgeving

Leeromgeving download

Whitepaper maatschappij

Maatschappij onderwijs download

Whitepaper onderwijsontwikkeling

onderwijsontwikkeling download

Whitepaper effectief afstandsonderwijs

Onderwijs organiseren download

Whitepaper professionalisering

onderwijs professionalisering download

ICT-gebruik in het onderwijs

Onderwijs Technologie download

Registreer je als lid

Artikelen & Blogs

Apps & Tools

🙁

WORD LID

Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE

In de spotlight

Vacature

Schooldirecteur | Margrietschool

Boek

Burgerschap is zorgen voor jezelf, zorgen voor elkaar en voor de aarde waar we op wonen.

DOEboek Burgerschap: 100 acties om de wereld mooier te maken

Kalender

Bouwen maar HJK banner Landelijk congres Jonge Kind-600x275a
landelijk congres bouwen maar banners-600x627a

Landelijk congres Jonge Kind 2024: Bouwen maar!

App

Picoo stimuleert actief samen spelen onder kinderen met de eerste interactieve spelcomputer voor buiten. Zonder scherm! Zo combineert Piccoo het avontuurlijke van buitenspelen met het interactieve van gamen. Eindeloos speelplezier dus! 
gamification onderwijs

Picoo – gameconsole voor buitenspelen