Verken de toekomst van het onderwijs met de “Onderwijsradar 2024”

Niets staat stil; ook het onderwijs niet. Nieuwe technologieën, veranderende maatschappelijke behoeften en innovatieve pedagogische inzichten vragen om een frisse blik op de toekomst van het onderwijs. Dat is precies de reden dat we gestart zijn met de Onderwijsradar: een onderzoek onder onderwijsprofessionals dat we jaarlijks herhalen om dit perspectief te bieden. Inmiddels is het onderzoek “Onderwijsradar 2024”, uitgevoerd door Panel BV in opdracht van Onderwijscommunity. Dit jaarlijkse trendonderzoek is gericht op het verkennen van vernieuwende ideeën, het signaleren van ontwikkelingen en het beantwoorden van kennisvragen van onderwijsprofessionals. De belangrijkste bevindingen vind je hieronder.

Een doordachte onderzoeksopzet

Eerst iets over de manier waarop we het onderzoek hebben opgezet.

Ons onderzoek is gebaseerd op de Panel-methode, ontwikkeld door de Universiteit van Amsterdam. Deze methode stelt respondenten in staat om hun antwoorden te interpreteren en categoriseren, zodat er een diepgaand en genuanceerd inzicht in de onderwijspraktijk ontstaat. Doordat het onderzoek focust op kwalitatieve bijdragen, zijn de respondenten actief betrokken bij het genereren van betekenisvolle resultaten.

Met 210 respondenten en 574 kwalitatieve bijdragen geeft het rapport een representatief beeld van de huidige trends en uitdagingen binnen het onderwijs. Deze participanten hebben hun ervaringen gecodeerd en gecategoriseerd, wat leidde tot rijke, gedetailleerde inzichten.

Wie zijn de respondenten van de Onderwijsradar?

De demografie van de respondenten biedt een interessant inkijkje in wie betrokken zijn bij dit onderzoek:

• Gender: 85% van de respondenten is vrouw, wat in lijn is met de man-vrouwverhouding in het onderwijs.
• Onderwijstype: 37% van de respondenten werkt in het primair onderwijs en 32% in het voortgezet onderwijs.
• Functie: 63% van de respondenten heeft een onderwijzende functie.
• Leeftijd: De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 55 jaar, wat aangeeft dat ervaren professionals hun visie en ervaringen hebben gedeeld.

Inzichten in best Practices

Eén van de meest waardevolle onderdelen van het rapport is de analyse van best practices. Respondenten hebben 266 verbeteringen benoemd, verdeeld over 18 categorieën. Deze bevindingen zijn:

• Geen verbeteringen (25,2%): Een significant aantal respondenten gaf aan geen verbeteringen te zien.
• Visie (9,0%): De behoefte aan een duidelijke visie binnen het onderwijs.
• Digitalisering (9,0%): Het belang van digitale middelen en vaardigheden.
• Passend onderwijs (8,6%): Aandacht voor inclusiviteit en het aanpassen van onderwijs aan individuele behoeften.

Met de inzichten uit deze best practices hebben beleidsmakers én onderwijsprofessionals waardevolle handvatten om de kwaliteit van het onderwijs verder te verbeteren.

Ontwikkelkansen voor 0nderwijsprofessionals

Het rapport gaat verder ook in op de ontwikkelkansen voor onderwijsprofessionals. De respondenten gaven 173 alternatieven, gegroepeerd in zeven categorieën, zoals:

• Training (32,4%): Behoefte aan meer training en bijscholing.
• Tijd (20,8%): Meer tijd voor professionele ontwikkeling en lesvoorbereiding.
• Werkomstandigheden (14,5%): Verbetering van de fysieke en mentale werkomstandigheden.
• Ruimte en vertrouwen (11,0%): Meer autonomie en vertrouwen van het management.
• Methoden (9,2%): Innovatieve en effectieve onderwijsmethoden.
• Samenwerking (6,9%): Meer samenwerking tussen collega’s en andere scholen.
• Misc (5,2%): Diverse andere ontwikkelingsmogelijkheden.

Deze ontwikkelkansen zijn onontbeerlijk voor de persoonlijke en professionele groei van docenten, wat uiteindelijk ten goede komt aan de kwaliteit van het onderwijs.

Integratie van buitenschoolse competenties

Een ander belangrijk thema in de Onderwijsradar is de integratie van buitenschoolse competenties in het formele curriculum. Respondenten hebben 135 manieren benoemd om dit te realiseren, verdeeld in vijf categorieën. Opvallende suggesties zijn:

• Invulling (33,3%): Manieren om buitenschoolse vaardigheden te integreren in het curriculum.
• Geen manier (25,2%): Respondenten die geen manier zagen om deze vaardigheden te integreren.
• Methode: portfolio, badges (21,5%): Gebruik van portfolio’s en badges om vaardigheden te erkennen.
• Competenties van docenten zelf (13,3%): Focus op de ontwikkeling van de competenties van de docenten zelf.
• Misc (6,7%): Diverse andere methoden en ideeën.

Deze inzichten laten het belang zien van een holistische benadering van onderwijs, waarin ook buitenschoolse ervaringen en vaardigheden worden erkend en geïntegreerd.

Onderwijsradar 2024: een routekaart voor de toekomst

Het rapport “Onderwijsradar 2024” biedt een uitgebreide blik op de huidige stand van zaken in het onderwijs en de mogelijke verbeterpunten. Het laat duidelijk zien dat er behoefte is aan een duidelijke visie, verdere digitalisering, passend onderwijs en een betere aansluiting op de praktijk. Voor de professionele ontwikkeling van onderwijsprofessionals ligt de nadruk op training, voldoende tijd en verbeterde werkomstandigheden. Daarnaast wordt het belang van het integreren van buitenschoolse competenties in het curriculum erkend, wat bijdraagt aan een rijker en completer onderwijsaanbod.

Willen we het onderwijs verbeteren en beter aan laten sluiten bij de behoeften van alle betrokkenen, dan kunnen deze bevindingen dienen als basis voor beleidsontwikkeling en strategische planning binnen het onderwijsveld.