Responsieve organisaties hebben een groot verandervermogen. Aan de basis daarvan liggen een heldere visie en missie. Die geven richting aan de koers en inspiratie aan de medewerkers. Zij zijn belangrijke pijlers voor de ontwikkeling van organisaties en medewerkers.

Visie en missie

De kracht van de Visie & Missie wordt helaas vaak onderschat. Terwijl zij nodig zijn om gericht met de organisatie in beweging te komen en de ambities te realiseren. Dat geldt eens te meer voor onderwijsorganisaties, om zich duidelijk te kunnen positioneren in deze veeleisende tijd.

In responsieve organisaties staan mensen en hun onderlinge relaties op de voorgrond. Zij zijn belangrijker dan de plannen zelf. Daardoor zijn deze organisaties beter in staat om in te spelen op veranderingen en gebeurtenissen en te anticiperen op nieuwe ontwikkelingen. Met andere woorden: zij hebben een hoog verandervermogen. Verandering wordt geïnspireerd, niet ‘gemanaged’. Hiervoor zijn nieuwe manieren van leiden, samenwerken en besluitvorming nodig. In het vorige blog bespraken we dat traditionele management modellen hiervoor niet meer voldoen.

responsieve organisaties hebben een groot verandervermogen. Aan de basis daarvan liggen een heldere visie en missie.

Maar als een onderwijsinstelling responsief wil worden, waar moet men dan beginnen?

Zelfbewustzijn en potentieel

Responsieve organisaties zijn op de eerste plaats zelfbewust over hun toegevoegde waarde en het potentieel dat zij hebben – voor leerlingen, leerkrachten, ouders en andere belanghebbenden. Dit vertalen zij in een duidelijke visie en missie. De visie geeft richting aan de organisatie en maakt duidelijk waarom zij bestaat. De missie voegt daar energie aan toe en maakt duidelijk wat men wil bereiken. Dit trekt de juiste leerkrachten aan, bepaalt de voorkeur van studenten of leerlingen en de reputatie van de instelling.

 

Goede visies en missies zijn duidelijk, aantrekkelijk en gemakkelijk te onthouden.

– Goede visies en missies zijn duidelijk, aantrekkelijk en gemakkelijk te onthouden.

Helaas wordt de waarde ervan vaak onderschat. Bezoek eens de websites van verschillende onderwijsinstellingen. Lees hun visie en missie. Hoeveel ervan voelen oprecht, authentiek, sterk en overtuigend? Hoeveel kun jij je herinneren na het lezen ervan? Van welke krijg je energie?

Doe eens een quiz met je collega’s en raad welke visie en missie bij welke onderwijsinstelling horen. Zeer waarschijnlijk heeft niemand het goed. Want veel visies en missies zijn generiek (in communicatietermen: onscherp). En dat is een gemiste kans. Want visies en missies staan aan het fundament van iedere organisatie. Hoe sterker dat fundament, hoe sterker de aantrekkingskracht op leerlingen, leerkrachten en andere belanghebbenden. Oftewel de mensen die samen de organisatie maken.

Visie

De visie geeft aan waarom de organisatie bestaat. Een goede visie is duidelijk, beknopt en oprecht. Een goed voorbeeld is Basisschool Icarus in Heemstede: ‘Wij gaan uit van de leergierigheid die in elk kind van nature aanwezig is’. Daarmee legt de school een duidelijk fundament onder haar taakopvatting dat ieder kind een authentieke algehele ontwikkeling volgt.

Missie

Voor Basisschool Icarus leidt de authenticiteit van kinderen, die centraal staat in haar visie, tot een duidelijke missie als het gaat om de manier waarop aan basisonderwijs invulling wordt gegeven. Deze missie levert de energie die de organisatie in beweging brengt. Op haar website wordt uitgelegd wat dit voor deze organisatie betekent: primair aandacht voor het welzijn van het kind, wat betekent ‘dat de leerstof ontwikkelingsgericht is, niet prestatiegericht’. De daaruit voortvloeiende missie luidt: ‘Ieder kind mag zijn wie hij is. Jezelf zijn, of leren jezelf te zijn, met behoud van wederzijds respect en begrip in de omgang met anderen.’

De belofte

Naar de leerlingen vertaalt de school deze missie naar de ‘identiteit belofte’: ‘Op school mag je zijn wie je bent, ook al ben je bezig dat te ontdekken, met respect en begrip in de omgang met anderen.’

Geen wollig taalgebruik, of zinnen die zoveel informatie bevatten dat het je duizelt. De visie en missie van Basisschool Icarus laten geen misverstand bestaan waarom de medewerkers iedere dag naar het werk komen. Iedereen kan ze onthouden, voelt direct of zij er wel of niet mee verbonden zijn en kan ze gebruiken bij de invulling van hun werk.

Case in point

Een van de bekendste voorbeelden die een snaar heeft geraakt bij een hele bevolking, was de missie van president Kennedy ‘to put a man on the moon’ in de jaren zestig van de vorige eeuw. De energie die door dit idee werd aangewakkerd was zo sterk en meeslepend dat het een natie verenigde in ambitie, vertrouwen en hoop op een betere toekomst. Bij een bezoek aan één van de centra van de NASA raakte Kennedy met een schoonmaker in gesprek en vroeg hem wat hij deed. Het antwoord van de man luidde: ‘I’m helping to put a man on the moon, sir.’

De basis voor deze missie was het United States Space Program. Achter de missie zat de visie dat de andere supermacht, de Sovjet-Unie, verslagen moest worden. Niet alleen in de Koude Oorlog wilden de VS suprematie hebben, maar ook op andere gebieden, zoals de Ruimterace. Deze visie op dominantie in de ruimte voedde de richting van de ‘Space Race’ en werd specifiek gemaakt in de wens om ‘een mens op de maan te zetten’. De richting en de energie verenigden het Amerikaanse volk en gaven aanleiding tot het ontstaan en de groei van een enorme industrie.

Een vergelijkbare oproep wordt gedaan door Elon Musks missie om mensen op Mars te zetten – het idee is zo inspirerend dat investeerders bereid zijn om in te stappen, ook al duurt het een tijdje voordat het idee werkelijkheid zal worden.

Leidraad voor handelen

Een goede visie en missie geven een duidelijke leidraad voor het handelen van de medewerkers. Vaak in combinatie met één of meerdere kernwaarden. Want als de mensen betrokken zijn bij jullie missie en zich verantwoordelijk voelen voor de realisatie, hoever zullen zij dan gaan? Hoe zou jij jullie medewerkers in dat geval willen betrekken, inspireren en leiden? Als zij zich ermee verbinden, hoe kan dat hun ambities en betrokkenheid vergroten?

Om terug te komen bij het voorbeeld van Icarus: wanneer een leerling moeite heeft met de lesstof, zal een leerkracht van deze basisschool het gesprek met ouders daarover waarschijnlijk anders insteken dan een leerkracht van een school waar de focus meer gericht is op leerprestaties. De vragen die aan de orde komen zullen in het eerste geval meer gaan over ontwikkeling van het kind in het algemeen terwijl die in het tweede geval directer gericht zullen zijn op de directe oorzaken waardoor prestaties achterblijven. Er is in dezen geen goed of fout, maar wel een positie die door verschillende scholen gekozen wordt. Een positie die duidelijk is en eigen doelgroepen aanspreekt. En verschillende posities, gebaseerd op verschillende basis-overtuigingen en visies leiden tot diversiteit in het onderwijsaanbod.

Een responsieve organisatie begint met een duidelijke visie en een inspirerende missie. Aantrekkelijk, makkelijk te onthouden en in niet mis te verstaan taalgebruik. Dat opent een wereld aan mogelijkheden en zorgt ervoor dat mensen met en voor jouw organisatie in beweging komen.

En ‘in beweging komen’ leidt tot verandering. Hoe kun je nu een organisatie ontwikkelen waarin verandering organisch plaatsvindt? Om die vraag te beantwoorden is het belangrijk om te begrijpen welke factoren het verandervermogen van een organisatie kunnen belemmeren. Daarover gaat het volgende blog.


Theo Kroese schreef in deze serie eerder:

Een responsieve onderwijsorganisatie – the art of moving as one

Organiseren voor succes: benut het verandervermogen van jouw medewerkers

Tags: , , , , ,
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Ook Interessante Artikelen

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Whitepaper arbeidsmarkt

Whitepaper onderwijs arbeidsmarkt

Whitepaper digitale toepassing didactiek

didactiek download

Whitepaper Werkstress de baas

HR download onderwijs

Whitepaper Hybride leeromgeving

Leeromgeving download

Whitepaper maatschappij

Maatschappij onderwijs download

Whitepaper onderwijsontwikkeling

onderwijsontwikkeling download

Whitepaper effectief afstandsonderwijs

Onderwijs organiseren download

Whitepaper professionalisering

onderwijs professionalisering download

ICT-gebruik in het onderwijs

Onderwijs Technologie download

Registreer je als lid

Artikelen & Blogs

Apps & Tools

🙁

WORD LID

Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE

In de spotlight

Vacature

Schooldirecteur | Margrietschool

Boek

Burgerschap is zorgen voor jezelf, zorgen voor elkaar en voor de aarde waar we op wonen.

DOEboek Burgerschap: 100 acties om de wereld mooier te maken

Kalender

Onderwijs Innovatie Festival Banner Homepage (5)

Onderwijs Innovatie Festival 2024

App

Picoo stimuleert actief samen spelen onder kinderen met de eerste interactieve spelcomputer voor buiten. Zonder scherm! Zo combineert Piccoo het avontuurlijke van buitenspelen met het interactieve van gamen. Eindeloos speelplezier dus! 
gamification onderwijs

Picoo – gameconsole voor buitenspelen