Prettige werkomgeving kent groeimogelijkheden
Personeelstekorten blijven in het primair onderwijs een groot en groeiend probleem. De prognose is dat er in 2025 een extra leraren- en schooldirecteurentekort is van circa 1.450 fte boven op het huidige tekort. Het tekort aan schoolleiders is procentueel nog groter dan het lerarentekort. Daarom is het niet alleen belangrijk om nieuw onderwijspersoneel aan te trekken, maar ook om zittend personeel voor de sector te behouden Een aantrekkelijke werkomgeving kan hier een bijdrage aan leveren.
In de wetenschappelijke literatuur is het begrip aantrekkelijke werkomgeving vrijwel niet omschreven. Vaak wordt verwezen naar begrippen als vertrouwen en samenwerking. Er is natuurlijk lastig een goede definitie aan te geven omdat het afhankelijk is van sterke persoonlijke, individuele verschillen en behoeften. In een van de weinige onderzoeken waarin het begrip is uitgelegd, wordt een aantrekkelijke werkomgeving omschreven als ‘een organisatie waarin medewerkers een positief beeld hebben van hun baan en werkomgeving.’ Desalniettemin zijn er zeker een aantal basisvoorwaarden aan te geven die de contouren kunnen zijn van een prettige werkomgeving.
Het Arbeidsmarktplatform PO identificeerde via een literatuurverkenning vier kenmerken van een aantrekkelijke werkplek in het onderwijs, die een meerderheid van de schoolleiders, leraren en onderwijsondersteuners belangrijk vindt.
De auteurs stellen dat een aantrekkelijke werkomgeving op drie manieren een positieve invloed heeft op het tegengaan van personeelstekorten in het primair onderwijs:
- Het helpt om zittend personeel te behouden
- Het helpt om nieuw personeel aan te trekken
- Het draagt bij aan meer bevlogenheid en betere prestaties van medewerkers
Vier aanbevelingen
In het rapport worden vier aanbevelingen gedaan op vier thema’s – Baan, Leidinggevende, Team en Organisatie – waarmee scholen kunnen zorgen voor een aantrekkelijke werkplek in het onderwijs:
1. Baan: Zorg dat de functie-eisen aansluiten bij de ontwikkeling van de persoon
Hoe iemand zijn of haar werkomgeving ervaart, wordt onder andere bepaald door de baan die iemand heeft. Als de functie-eisen aansluiten bij zijn of haar kennis, vaardigheden en capaciteiten dan voelt de medewerker zich meer competent. En ervaart hij of zij de werkomgeving als aantrekkelijker. Gaandeweg kunnen en mogen de functie-eisen veranderen, passend bij de ontwikkeling die de medewerker doormaakt.
2. Leidinggevende: Heb oog voor het welzijn en de persoonlijke wensen
Leidinggevenden hebben een grote invloed op de motivatie van medewerkers. Medewerkers waarderen een leidinggevende die hen hoort, oog heeft voor het welzijn van de mensen en rekening houdt met de persoonlijke wensen. Autonomie is een belangrijke basisbehoefte van medewerkers.
3. Team: Stimuleer een cultuur van samenwerking
Leraren zijn over het algemeen tevredener over hun werkomgeving wanneer ze een samenwerkingscultuur ervaren. Hiervan is sprake als collega’s voortdurend kennis delen, elkaar aanmoedigen, samen reflecteren en samen bouwen aan een curriculum. Dat zorgt ervoor dat collega’s meer samenwerken, elkaar meer ondersteunen, meer oog hebben voor elkaars behoeften en elkaar meer om hulp kunnen vragen.
4. Organisatie: Maak een juiste match tussen de persoon en de organisatie
Uit onderzoek blijkt dat medewerkers zich meer aangetrokken voelen tot een organisatie die vergelijkbare doelen en waarden nastreeft. Hoe meer medewerkers gedeelde normen ervaren over wat ze belangrijk vinden, hoe beter ze kunnen voorspellen wat er zal gebeuren in de organisatie. Daardoor ervaren ze meer vertrouwen. Bovendien zorgt dit ervoor dat medewerkers bereid zijn om de organisatie aan te bevelen. Een goede match is dus belangrijk voor de aantrekkelijkheid van jouw school(bestuur).
Onderzoek laat zien dat schoolleiders een cruciale rol hebben in de onderwijskwaliteit, het beheersen van de werkdruk en het behouden van leraren.
AVS-voorzitter Petra van Haren
Alliantie van Werkend Onderwijs
De doelstelling van de Alliantie van Werkend Onderwijs sluit naadloos aan bij bovenstaande aanbevelingen. De Alliantie wil er namelijk voor zorgen dat de beste mensen voor de klas staan en blijven staan. Daarom heeft de Alliantie als doel om scholen volledig te ontzorgen op HR gebied. De alliantie voorziet in de gehele keten van werving en selectie, valideren, opleiden, professionaliseren en kwaliteitsverantwoording. Scholen en onderwijsinstellingen kunnen dan ook met al hun strategische personeels- en verantwoordingsvraagstukken bij de Alliantie terecht.
De bundeling van krachten binnen de Alliantie voor Werkend Onderwijs gecombineerd met een multidisciplinaire aanpak zorgt ervoor dat een maatwerkroute kan worden aangeboden voor instroom, opleiden en professionaliseren.
Permanent professionaliseren
Om als school een aantrekkelijke werkomgeving te zijn en te blijven is het belangrijk dat je permanent professionaliseert. Maar hoe doe je dat zo effectief en efficiënt mogelijk? Hoe motiveer je de docenten om zich te blijven ontwikkelen? En hoe rapporteer je de ontwikkeling van het onderwijsteam richting onderwijsinspectie?
De Alliantie voor Werkend Nederland biedt hiervoor 70 modules aan die online zijn te volgen en die volledig aansluiten op de innovatie in de markt op het gebied van onderwijs en op het beoordelingskader. Denk aan het werken met leerdoelen, differentiëren in de les en de mogelijkheden van het online leren. Door de unieke verbinding tussen inspectiekader en aan DOT gekoppelde modules kunnen scholen hun strategische HR-beleid en kwaliteitsverantwoording op een bijna organische wijze vormgeven. De Alliantie realiseert daarmee een vijf keer hoger leerrendement, waardoor online leren een serieuze en volwaardige invulling krijgt. De aanpak is ontwikkeld op basis van wetenschappelijk onderzoek.
