In september 2024 publiceerde Trouw haar jaarlijkse Duurzame Top 100, waarin voor het eerst het thema Onderwijs en Wetenschap werd opgenomen. Deze lijst erkent initiatieven die bijdragen aan een duurzame toekomst door onderwijs. Drie toonaangevende initiatieven staan in de top van deze lijst en hebben een belangrijke impact op de manier waarop duurzaamheid wordt geïntegreerd in het Nederlandse onderwijs.
Duurzaamheid en onderwijs hand in hand
Duurzaamheid is een onderwerp dat steeds meer in het onderwijs opduikt. Scholen zijn niet alleen verantwoordelijk voor het bieden van kennis, maar ook voor het voorbereiden van de volgende generatie op de uitdagingen van de toekomst. Duurzaamheid, zowel in milieukundige als in sociale zin, speelt hierin een cruciale rol. Het gaat niet alleen om het verminderen van de ecologische voetafdruk van schoolgebouwen, maar ook om het betrekken van leerlingen bij duurzaamheidsprojecten en het ontwikkelen van een duurzamer bewustzijn.
De Trouw Duurzame Top 100 toont aan dat er op scholen veel gebeurt op dit vlak. Steeds meer scholen zetten stappen om duurzaamheid te integreren, zowel in hun lessen als in de fysieke inrichting van de gebouwen. Daarbij draait het om meer dan alleen energiebesparing; scholen zien duurzaamheid als een centraal thema voor het hele leerproces.
Leren voor Morgen: een stap naar de toekomst
Een van de initiatieven die hoog scoorde in de Duurzame Top 100 is Coöperatie Leren voor Morgen. Deze organisatie brengt onderwijsinstellingen, bedrijven en andere partners samen om duurzaam onderwijs te bevorderen. Hun werk richt zich op het bieden van handvatten aan scholen om duurzaamheid in hun curriculum te integreren en om leerlingen te betrekken bij concrete projecten rondom thema’s als klimaatverandering, energiegebruik en circulaire economie.
Wat Leren voor Morgen zo effectief maakt, is hun holistische aanpak. Zij zorgen ervoor dat duurzaamheid niet alleen een theoretisch onderwerp is in lessen, maar dat leerlingen daadwerkelijk betrokken worden bij projecten die impact hebben. Zo leren zij niet alleen over duurzaamheid, maar ervaren ze ook wat hun eigen bijdrage kan zijn.
Teachers for Climate: docenten in actie
Een ander initiatief dat veel aandacht kreeg, is Teachers for Climate. Deze beweging, opgericht door leraren die zich zorgen maken over klimaatverandering, pleit voor een grondige aanpassing van het onderwijs om de volgende generatie beter voor te bereiden op de uitdagingen van klimaatverandering. De docenten van Teachers for Climate zetten zich in om duurzaamheid structureel op de agenda te krijgen van scholen, niet alleen door les te geven over klimaatverandering, maar ook door concrete actie te ondernemen.
Een belangrijk aspect van hun werk is het ondersteunen van andere leraren. Vaak willen leraren wel meer aandacht besteden aan duurzaamheid in hun lessen, maar weten ze niet waar ze moeten beginnen of voelen ze zich onvoldoende ondersteund. Teachers for Climate voorziet in dit gat door lesmateriaal aan te bieden en docenten te trainen, zodat zij met vertrouwen duurzaamheid in hun lessen kunnen integreren.
Door hun inzet is Teachers for Climate niet alleen een beweging van docenten geworden, maar ook een platform voor kennisuitwisseling en inspiratie. Het is een plek waar docenten elkaar kunnen motiveren en ondersteunen bij het vormgeven van duurzaam onderwijs.
Masterclass Duurzaam Onderwijs: kennisoverdracht in de praktijk
De Masterclass Duurzaam Onderwijs is een derde initiatief dat in de spotlight stond. Deze masterclass biedt docenten en schoolleiders de mogelijkheid om diepgaande kennis op te doen over duurzaamheid in het onderwijs. Het idee achter de masterclass is simpel: als je duurzaamheid écht wilt integreren in het onderwijs, moeten leraren en schoolleiders goed geïnformeerd zijn en de juiste middelen hebben om deze thema’s op een effectieve manier in hun lessen te verwerken.
De masterclass behandelt onderwerpen zoals het verduurzamen van schoolgebouwen, maar ook hoe je leerlingen actief kunt betrekken bij het oplossen van duurzaamheidsvraagstukken. Wat deze masterclass bijzonder maakt, is de praktijkgerichte aanpak. Deelnemers leren niet alleen over theorie, maar krijgen ook de kans om in hun eigen onderwijspraktijk met duurzaamheid aan de slag te gaan.
Deelnemers aan de masterclass gaan na afloop terug naar hun scholen met concrete ideeën en plannen om hun onderwijs duurzamer te maken. Dit draagt bij aan de bredere beweging binnen het Nederlandse onderwijs om duurzaamheid niet alleen op beleidsniveau, maar ook in de klaslokalen zelf te verankeren.
Duurzaamheid als integraal onderdeel van het onderwijs
De erkenning van deze drie initiatieven in de Duurzame Top 100 toont aan dat duurzaamheid steeds belangrijker wordt binnen het Nederlandse onderwijs. Waar scholen vroeger wellicht vooral gericht waren op het bieden van kennis over traditionele vakken, staat duurzaamheid nu hoog op de agenda. Het is een onderwerp dat door de hele school heen leeft, van het schoolgebouw tot de lessen en de activiteiten van leerlingen.
Wat opvalt aan deze initiatieven is dat ze allemaal gericht zijn op samenwerking. Of het nu gaat om docenten die elkaar ondersteunen bij het geven van duurzame lessen, of om scholen die samenwerken met organisaties als Leren voor Morgen om hun duurzaamheidsprestaties te verbeteren – samenwerking is de sleutel tot succes. Duurzaamheid kan alleen slagen als iedereen betrokken wordt, van docenten en leerlingen tot ouders en de bredere gemeenschap.
Duurzaamheid is de toekomst van het onderwijs
Duurzaamheid is niet langer een optionele toevoeging aan het onderwijs. Het is een noodzaak geworden, zowel om de toekomstige generaties voor te bereiden op de uitdagingen van klimaatverandering als om een meer rechtvaardige, inclusieve samenleving te creëren. Initiatieven zoals Leren voor Morgen, Teachers for Climate en de Masterclass Duurzaam Onderwijs laten zien dat er binnen het onderwijs al veel gebeurt op dit vlak. Het is nu zaak om deze beweging verder uit te breiden en ervoor te zorgen dat duurzaamheid een integraal onderdeel wordt van elk aspect van het onderwijs.
Meer lezen over duurzaam onderwijs
Wil je meer lezen over duurzaamheid in het onderwijs? Deze artikelen publiceerden we al eerder over dit onderwerp. Ook op de website van RvO vind je veel aanvullende informatie en praktijkvoorbeelden.
