Pionieren tijdens World Café: een gesprek met Frank van den Ende

Aan de vooravond van het Onderwijs Innovatie Festival, een broedplaats voor vernieuwing in het onderwijs, krijgen we een unieke kans om te spreken met Frank van den Ende. Als iemand die zijn stempel heeft gedrukt op het onderwijsveld, verlegt Frank de grenzen van traditioneel leren. Dit jaar neemt hij een nieuwe rol op zich in het Onderwijs Innovatie Festival: hij leidt het World Café. Bij het World Café bespreken deelnemers samen ideeën en passen die direct toe in praktische oplossingen. Met twintig jaar ervaring, van muziekdocent tot onderwijsvernieuwer, is Frank iemand die het onderwijs ziet als zijn ware passie, en deze passie zet hij om in actie.

Een levenslange toewijding aan onderwijs

‘Ik werk al vanaf mijn 18e in het onderwijs,’ begint Frank zijn verhaal. Zijn reis in het onderwijslandschap is indrukwekkend, met twintig jaar ervaring, variërend van muziekdocent tot onderwijskundige en innovator in zowel het MBO als HBO. ‘Van muzikant naar onderwijspionier, ik heb ontdekt dat onderwijs niet alleen mijn werk is, maar ook mijn passie,’ onthult Frank. Hij reflecteert op zijn vroege jaren toen hij als muziekdocent begon, wat hem unieke inzichten en methoden gaf die hij later in zijn carrière kon toepassen. ‘Mijn achtergrond als muzikant heeft me geleerd hoe ik creativiteit en expressie in het lesgeven kan integreren, wat onmisbaar is in het moderne onderwijs.’

Zijn overgang naar onderwijsinnovatie begon toen hij de beperkingen van traditionele onderwijsmethoden zag en de behoefte voelde om deze te vernieuwen. ‘Ik begon te experimenteren met nieuwe onderwijstechnieken en samenwerkingsverbanden, wat uiteindelijk leidde tot mijn rol bij het opzetten van EDEX,’ legt hij uit. Deze ervaringen hebben Frank geholpen om een diepgaand begrip en een krachtige visie op onderwijsvernieuwing te ontwikkelen, gericht op het empoweren van docenten en het verhogen van studentenbetrokkenheid. ‘Het draait allemaal om het versterken van onderwijsteams om eigenaarschap te nemen over hun leeromgevingen, waardoor ze innovatief kunnen zijn in hoe en wat ze onderwijzen.’

Van EDEX tot het World Café

Frank deelt enthousiast over EDEX, de ‘Educational Design Expedition’, een initiatief dat hij oprichtte om onderwijsteams meer eigenaarschap te geven over hun onderwijsontwerp. ‘Met EDEX richten we ons op het herontwerpen van het onderwijsproces door teams te betrekken bij het maken van hun eigen beslissingen en het aanpassen van curricula aan hun unieke situaties,’ legt Frank uit. Het concept ontstond uit zijn ervaringen in zowel MBO als HBO, waar hij zag hoe cruciaal betrokkenheid en toewijding van onderwijsprofessionals zijn voor het succes van onderwijsinnovatie.

EDEX zelf heeft zich bewezen als een krachtig instrument voor verandering en innovatie binnen onderwijsinstellingen. Hoewel EDEX volgend jaar stopt, is Frank vastbesloten het werk voort te zetten onder de naam OWN. Frank benadrukt hoe het project onderwijsteams in staat stelt om zelf de regie in handen te nemen: ‘Het is essentieel dat onderwijsteams zich bekrachtigd voelen om hun eigen onderwijspraktijken te onderzoeken en te herzien. We bieden hen de tools en de ruimte om te experimenteren met nieuwe ideeën.’

Door deze aanpak kunnen teams niet alleen reflecteren op hun huidige methodes, maar ook daadwerkelijke verbeteringen implementeren die resulteren in een meer betrokken en effectieve leerervaring voor studenten.

Dit jaar neemt hij een andere rol op het festival, waarbij hij het World Café leidt. In deze setting moedigt hij een open dialoog en samenwerking aan tussen onderwijzers uit verschillende disciplines. ‘We gaan kijken hoe we handen en voeten kunnen geven aan zaken die in het onderwijs spelen,’ zegt hij. Dit interactieve format is ontworpen om de deelnemers te stimuleren actief mee te denken over oplossingen en innovaties die direct in hun werkomgeving toegepast kunnen worden. Zijn doel is om docenten weer in de leermodus te krijgen en actieve leeromgevingen te creëren, waarbij ze direct de vruchten zien van hun gezamenlijke inspanningen.

Praktische actie als hart van innovatie

Frank beklemtoont het belang van het omzetten van ideeën naar actie. ‘Van praten naar doen, dat is waar het bij EDEX om draait,’ zegt hij. Deze filosofie is ook de kern van het World Café, waar deelnemers de ideeën die worden verzameld, omzetten in concrete prototypes. Dit proces maakt onderwijsinnovatie tastbaar en direct toepasbaar, waardoor deelnemers kunnen zien hoe hun concepten werkelijkheid worden.

Deze aanpak stimuleert niet alleen creativiteit en samenwerking, maar verhoogt ook de betrokkenheid en het eigenaarschap van de deelnemende onderwijzers. ‘Het direct toepassen van ideeën in prototypes zorgt ervoor dat deelnemers enthousiast blijven en echt zien hoe hun bijdragen vorm krijgen,’ legt Frank uit. Dit versterkt het leerproces en moedigt onderwijsprofessionals aan om innovatieve oplossingen te blijven ontwikkelen en implementeren in hun eigen praktijk.

Samen leren over sectorgrenzen heen

Een belangrijk thema in het gesprek is de waarde van het delen van perspectieven over de verschillende onderwijssectoren heen. Frank zegt: ‘Hoe meer zielen, hoe meer vreugd, omdat je dan meer zienswijzen bij elkaar krijgt.’ Hij deelt ook zijn visie op het vormen van professionele leergemeenschappen die verder gaan dan de festivaldag: hij wil scholen en onderwijsteams blijvend verbinden en samen laten werken aan onderwijsvraagstukken.

‘Het wordt een heel interessante sessie,’ zegt Frank over zijn aanstaande World Café. Zijn enthousiasme en toewijding zijn aanstekelijk en nodigen uit tot deelname en samenwerking. Dus, wil je de sessie met Frank niet missen? Bestel dan nu nog tickets voor jou en je team!