Aanleiding: waarom begon je dit experiment met informatievaardigheden?
Op de Campus Business zijn we bezig met het innoveren van het onderwijs voor de eerstejaars mbo niveau-4 opleidingen ondernemer en manager retail. Onder leiding van een onderwijskundige en een aantal docenten bekijken we hoe we lessen in module- en projectvorm kunnen aanbieden aan studenten en hoe co-creatie met het bedrijfsleven kan worden vergroot. De ideeën die we in de verschillende bijeenkomsten met elkaar hebben uitgewisseld hebben we vormgegeven in projecten die we hebben geschreven met de projectgroep onderwijsinnovatie.
Tijdens het uitvoeren en doorlopen van de projecten met de studenten ben ik een aantal knelpunten tegengekomen die aansluiten bij de taakopdrachten die ik voor het Practoraat Mediawijsheid heb gekregen. Een opvallend knelpunt tijdens het uitvoeren van het project is dat de studenten moeite hebben met het zoeken, vinden, beoordelen en verwerken van informatie. De studenten missen informatievaardigheden en verdwalen daarom in de enorme hoeveelheid informatie die er op internet te vinden is, gebruiken verkeerde bronnen, nemen informatie klakkeloos over en realiseren zich soms niet dat informatie verdraaid of zelfs foutief kan zijn. Deze vaardigheden hebben studenten op het mbo hard nodig om met voldoende resultaat hun studie af te ronden en voor hun hbo-vervolgopleiding of toekomstige baan. In mijn experiment voor het practoraat heb ik daarom onderzocht hoe deze informatievaardigheden gestimuleerd kunnen worden bij de studenten.
Context: in welke context vond je onderzoek plaats: les, klas, team, school?
Binnen het onderzoek op school wordt gekeken naar de behoefte van docenten en studenten en deels een literatuuronderzoek waarbij ik heb gezocht naar best practises en manieren om informatievaardigheden te stimuleren.
Doel: wat wilde je te weten komen?
Met mijn experiment wilde ik te weten komen hoe informatievaardigheden bij de eerstejaars niveau 4-studenten van de opleiding Ondernemer retail gestimuleerd kunnen worden. Allereerst moest ik te weten komen of en op welke manier informatievaardigheden aan bod komen bij de diverse vakken binnen de opleiding. Om te kunnen onderzoeken in hoeverre hier sprake van is heb ik een enquête uitgezet naar de docenten op de campus. Uit de resultaten van de enquête blijkt dat docenten informatievaardigheden zeer belangrijk vinden, ze zichzelf informatievaardig vinden, informatievaardigheden belangrijk vinden voor hun vak, maar dat er te weinig aandacht aan informatievaardigheden wordt besteed tijdens hun vak. De docenten vinden de studenten daarentegen niet informatievaardig.
Praktische uitkomst: wat wilde je opleveren?
Naast dat ik nieuwsgierig was naar hoe informatievaardigheden gestimuleerd kunnen worden bij mijn doelgroep wilde ik ook een ‘tool’ opleveren waarin het stimuleren van deze vaardigheden aan bod kwam. Dit werd uiteindelijk een lessenserie/module die studenten in tien weken doorlopen en die ik gebruik in de lessen digitale vaardigheden bij de eerstejaarsstudenten ondernemer retail. Tijdens de module gaan de studenten stap voor stap aan de slag met het zoeken, vinden, selecteren, beoordelen, evalueren en presenteren van informatie.
Opzet: hoe heb je je onderzoek opgezet: informatie vinden, experts bevragen et cetera?
Allereerst ben ik opzoek gegaan naar een goede definitie van informatievaardigheden en best practices. Vooral Kennisnet heeft veel informatie en mooi materiaal dat ik heb kunnen gebruiken voor de lessenserie.
Hindernissen: waar liep je tegenaan?
Tijdens het uitvoeren van het onderzoek liep ik er tegenaan dat ik zelf af en toe ‘door de bomen het bos niet meer zag’ omdat er zoveel informatie beschikbaar is over informatievaardigheden.
Inspiratie: wat gaf je energie?
Ik vind het heerlijk om me helemaal vast te bijten in een bepaald onderwerp en daar alles over te weten te komen. Wat veel voldoening geeft is dat er naar aanleiding van het onderzoek een lessenserie klaarligt die ik met veel plezier aan het geven ben aan de studenten en waar collega docenten ook gebruik van kunnen maken.
Bruikbaarheid: wat hebben andere docenten aan je onderzoek?
Op ROC TOP heb ik workshops over het stimuleren van informatievaardigheden verzorgd waarin ik mijn bevindingen heb gedeeld met collega’s. Tijdens deze workshops delen we kennis en ervaringen met elkaar die zowel voor mij als voor de deelnemers zeer waardevol is. Informatievaardigheden zijn vaardigheden die je voor alle vakken nodig hebt en voor het oplossen van een informatieprobleem zijn handige hulpmiddelen die nu nog te weinig gebruikt worden. Op ROC TOP zijn we daarom stappen aan het maken om het stimuleren van informatievaardigheden aan de hand van het model dat wordt gebruikt in de lessenserie een vaste plek te geven in het curriculum.
Nieuwsgierig naar het werk van MBO Mediawijs?
Zij hebben ook een ruim aanbod aan lessen. Op de pagina Mediawijsheidlessen vind je mediawijze lessen die zijn ontwikkeld door docenten van het Practoraat Mediawijsheid. De lessen gaan in op mediawijze thema’s, zoals privacy, cyberpesten of desinformatie. Daarnaast bieden ze lessen aan die je op weg helpen om digitale didactiek toe te passen, bijvoorbeeld een Engelse les waarin je een educatieve tool gebruikt. Maak je eigen selectie met behulp van de filters aan de rechterkant en maak jouw lessen nog meer mediawijs!
Het Practoraat Mediawijs is een leergemeenschap van een aantal actief aangehaakte docenten en onderwijskundigen van het Mediacollege Amsterdam, Hout- en Meubileringscollege Amsterdam, ROC TOP en ROC van Amsterdam (MBO College West & MBO College Zuid).
