Inclusieve mensontwikkeling in zorg, school en samenleving

Mensen zijn ingewikkeld

Te gast is hoogleraar psychiatrie Floortje Scheepers en Taco spreekt met haar naar aanleiding van haar boek Mensen zijn ingewikkeld.

Floortje schreef het boek omdat zij zich zorgen maakt over hoe de taal van de psychiatrie, de biomedische en brain based taal en het denken in termen van gemiddelden en modellen, zo veel onderdeel is geworden van het denken van veel mensen in onze samenleving.
Gevolg is dat we het menselijk karakter in bv. de geestelijke gezondheidszorg uit het oog verliezen, met alles wat daarbij hoort, zoals onze ervaringen, gevoelens, betekenissen, biografie en onze interacties met anderen en met wat we tegenkomen in het leven.

Collectieve intelligentie

Haar boek en het gesprek in de podcast is een pleidooi tegen de maakbare mens, tegen de maakbare samenleving en tegen de maakbare wetenschap. Denk niet in reductionistische termen van fixen van individuen en problemen, maar in inclusieve termen van collectieve intelligentie, interactie en dialoog. Iedereen, alle perspectieven en ook het tonen van kwetsbaarheid, zijn nodig om samen mens te zijn.

De wijsheid van de groep

Voor kinderen en jongeren in het onderwijs wenst Floortje dat er aandacht is voor hun positieve mensontwikkeling. Richt je niet zozeer op hun leeropbrengsten, maar op hun positieve ervaringen als mens. Daarbij hoort ook het leren omgaan met negatieve ervaringen en tegenslag.
Ze wenst leidinggevenden toe dat je aandacht hebt voor de collectieve wijsheid en dat je daarbij ook oog hebt voor collega’s die misschien voor jou ongewenst gedrag vertonen. Als je nieuwsgierig luistert en doorvraagt, geven ook zij waardevolle inzichten aan het team.

Haar leestip: is het boek Helgoland van Carlo Rovelli dat haar de rustgevende ervaring gaf dat we allemaal een onderdeel zijn van een groter geheel.

We moeten bescheiden zijn over wat we weten en begrijpen van gedrag, en accepteren dat mensen adaptieve complexe wezens zijn die, als zij ontregelen, in verbinding met de ander tot herstel kunnen komen – ook als we de oorzaak van die ontregeling nooit helemaal kunnen doorgronden

De interviewer Taco Visser is onderwijsadviseur, opleider van schoolleiders in PO en VO en leraar en leidinggevende met hart en ziel.

Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies.

Samenvatting van ‘Mensen zijn ingewikkeld’

We zijn steeds meer gaan geloven dat mensen met psychische problemen een hersenstoornis hebben of op zijn minst een afwijking, en dus ziek zijn. Maar zijn mensen niet veel te ingewikkeld om zo begrepen te worden?
Floortje Scheepers beschrijft waarom menselijk gedrag te complex, dynamisch en veranderlijk is om volledig te kunnen doorgronden met logica en te vatten in modellen of kaders als de DSM. We moeten bescheiden zijn over wat we weten en begrijpen van gedrag, en accepteren dat mensen adaptieve complexe wezens zijn die, als zij ontregelen, in verbinding met de ander tot herstel kunnen komen – ook als we de oorzaak van die ontregeling nooit helemaal kunnen doorgronden.

Lees meer:

Nivoz: Jeugdpsychiater Floortje Scheepers, onderwijs en pedagogiek: ‘We zijn te veel onze rol geworden, we zijn verleerd als mens te handelen’