Lesgeven in een opwarmend klimaat. Hoe doe je dat eigenlijk voor kinderen? In deze blog geeft kinderboekenschrijfster Saskia van den Brand 5 tips.
Kinderen van nu zijn zich bewust van de veranderingen in het klimaat en de invloed die dit op hun leven heeft. Onderzoek van het Nederlands JeugdInstituut toont aan dat deze veranderingen een negatief effect kunnen hebben op hun mentale welzijn. Daarom is het belangrijk om kinderen niet alleen te informeren, maar ook hoop te bieden. Kinderboekenschrijfster Saskia van den Brand geeft vijf tips.
De kinderen van nu zijn zich bewust van het veranderende klimaat. Dit merk ik zelf als ik scholen bezoek. Uit onderzoek van het Nederlands JeugdInstituut blijkt dat klimaatverandering een negatieve invloed heeft op het mentaal welzijn van kinderen en jongeren. Voor kinderen is het van belang dat we hen niet alleen informeren over wat er aan de hand is en dat zij in actie komen. Cruciaal is dat we hen hoop geven.
Hoe kun je hoop aan kinderen bieden?
Er zijn prachtige initiatieven van jonge mensen die hoop geven.
Een mooi voorbeeld is de Amerikaanse Mikaila Ulmer. Toen Mikaila vier jaar was, werd ze twee keer in een week door een bij gestoken. Ze vond dit niet leuk en wilde meer weten over bijen. Ze kreeg meer kennis over het ecosysteem. Haar familie moedigde haar in dezelfde periode aan om mee te doen aan een ondernemerswedstrijd. Mikaila had een idee om limonade te verkopen. Inmiddels wordt haar merk, Me & The Bees Lemonade in grote supermarkten in de Verenigde Staten verkocht. Van elke fles limonade die ze verkoopt doneert ze een deel van de opbrengst aan organisaties die vechten voor het behoud van de bijen.
Zolang er mensen zijn, zijn er verhalen. Vroege verhalen hadden een noodzaak. Ze waren bedoeld om de wereld te verklaren. Denk aan ontstaansverhalen. Waarom hebben we de zon en wanneer begint het met regenen. Verhalen kunnen belangrijke boodschappen bevatten.
In het boek Red de elementen heb ik 11 verhalen geschreven over klimaatverandering. Ik vertel verhalen alleen op een andere manier. Het is niet de bedoeling dat kinderen angst krijgen voor de toekomst. Zo heb ik een verhaal geschreven over Fos. Zijn droom is om naar het Violenbos te gaan. Daar kan hij altijd viool spelen, maar gaat het lukken? Het Violenbos is in slechte staat. Er zijn teveel regendruppels gevallen. Kunnen de beste violen nog wel gemaakt worden?
Na afloop van het lezen kun je dit verhaal klassikaal bespreken. Violen worden daadwerkelijk gemaakt van hout. Als het slechter gaat met het bos, dan heeft dit op lange termijn invloed op het bouwen van violen.
Bijna alle kinderen hebben aan het eind van de basisschool een mobiele telefoon. Je kunt hen laten onderzoeken waar de materialen vandaan komen. Wat betekent dit voor het milieu? En hebben zij andere ideeën voor de toekomst? Van welke materialen zou een mobiel gemaakt kunnen worden?
Je kunt ditzelfde doen met kleding. Laat kinderen kijken naar het labeltje in hun T-shirt. Waar wordt de kleding gemaakt? Welke stoffen zijn gebruikt. Vervolgens kun je een actie organiseren om kleding in te zamelen.
Een van de kerndoelen in het onderwijs is dat leerlingen leren over het klimaat en de energiebronnen. In mijn boek Red de elementen heb ik een verhaal geschreven over de zon. Madame Camille en meneer Rijkaard willen allebei steeds rijker worden. Madame Camille besluit om de zon te dimmen, want meneer Rijkaard kan dan minder geld verdienen met zijn zonnepanelen. Het verhaal gaat erom dat de natuur geen economisch model is. De zon schijnt gratis en voor niets. We mogen dankbaar zijn met een krachtige energiebron als de zon.
Zelf vind ik het van belang dat je kinderen laat verwonderen over de zon. Wat is de zon eigenlijk? Is het niet fantastisch dat hij er elke dag is? Onze huid kan verwarmen? Vervolgens kun je kinderen de werking van zonnepanelen als opdracht meegeven. Of zelf in de praktijk brengen door een robot te maken die op zonnepanelen werkt. Belangrijk is dat je kinderen laat verwonderen.
Als je het aan kinderen vraagt, dan zouden ze vaker buiten les willen krijgen. Buiten les heeft een aantal voordelen. Zo doen kinderen actiever mee, meer enthousiasme en is een betere aansluiting bij de lesstof. Daarnaast is het veel natuurlijker om een onderwerp als klimaat te bespreken, want hoe voelt de aarde? Is het erg nat of juist droog? Kun jij vlinders spotten? Het kan zijn dat kinderen geen vlinders zien. Dat kan een mooie conclusie zijn, omdat het slecht gaat met bepaalde vlindersoorten in ons land. Als een kind wel een vlinder ziet kan dit een zaadje planten om meer te weten te komen over het dier. Zo breng je spelenderwijs kennis over.
Wil je meer buiten les geven? IVN organiseert ieder jaar de Buitenlesdag. Over Buitenlesdag – Buitenlesdag (ivn.nl)
Kies in het onderwijs voor hoop. Sluit aan bij de belevingswereld van kinderen. Maak het onderwerp niet te groot en kies voor kleine activiteiten rondom de school. Het overbrengen van bewustwording en aanzetten tot actie werkt goed via verhalen.
Wil je meer weten over schrijfster Saskia van den Brand? Haar boek Red de elementen kun je via deze link bestellen.
WORD LID
Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.
PUBLICEER
Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.
