Meerwaarde overduidelijk, maar niet altijd erkend
“Je kunt de meerwaarde van het mbo goed definiëren door te stellen dat wij mensen opleiden voor beroepen die de maatschappij draaiende houden, zoals horecamedewerkers en bagage-afhandelaars”, zegt Rob Neutelings, bestuursvoorzitter van Curio, tegen het Algemeen Dagblad. “Dat is redelijk evident, maar de financiële redenering erachter kende niemand.”
De krant schrijft verder dat mbo-studenten met minimaal een niveau 2-diploma op zak onder andere productiever zijn en meer verdienen dan zonder die kwalificatie. Ook hebben ze minder vaak een uitkering en komen ze minder in aanraking met politie en justitie. Allemaal zaken die uiteindelijk zorgen voor meer baten dan kosten voor de samenleving.
Kwetsbare doelgroepen
Kinderen uit de meer kwetsbare doelgroepen (lage SES) gaan na de basisschool vaker naar het VMBO en vervolgens naar het MBO. Gemiddeld gaat in West-Brabant de helft van de kinderen naar het VMBO (en het MBO), bij kinderen met een lage SES is dit circa 60 procent. Deze vroege scheiding tussen kansrijke en kansarme jongeren werkt door in hun hele ‘reis’ door het schoolsysteem. Uiteindelijk verlaat zo’n 30 procent van de jongeren met een lage SES het systeem zonder startkwalificatie. Dit is ongeveer anderhalf keer zo vaak als jongeren met een gemiddelde achtergrond.
Risico op maatschappelijke uitval is groter in kwetsbare groepen
Ook na het onderwijs blijft het risico op maatschappelijke uitval groter voor de kwetsbare doelgroep. Zo is de kans op werkloosheid bijna drie keer zo groot als voor iemand met een gemiddelde achtergrond. Daartegenover staat dat het effect van het halen van een startkwalificatie in deze groepen het grootst is: het leidt tot een sterkere daling in de kans op werkloosheid en maatschappelijke problemen dan bij niet-achterstandsgroepen. Kortom: een startkwalificatie kan juist voor deze jongeren het verschil maken tussen meedoen of in maatschappelijk opzicht uitvallen.
Uitdaging om uitvallers bij de les te houden
Feitelijk wordt er dus onder de streep 2,80 euro verdiend voor elke geïnvesteerde euro, een rendement waarvoor iedere aandeelhouder of investeerder zou tekenen. En behalve dat mbo-instellingen verpleegsters, installatiemonteurs, bakkers en loodgieters opleiden – vaak beroepen waaraan een schreeuwend tekort is – houdt de startkwalificatie deze jonge mensen uit de problemen en krijgen ze een beter leven.
Curio-topman Neutelings noemt het mbo daarom ‘van onschatbare waarde’. ,,Het succes wordt behaald door mensen met een startkwalificatie. Nu is de uitdaging om ook de groep die uitvalt in het mbo erbij te houden.” Dat vereist extra investeringen in begeleiding, vooral bij jongeren uit risicogezinnen. ,,Als het economisch goed gaat, trekken bedrijven studenten vaak met een salaris weg van de opleiding. Dat lijkt voor jongeren heel aantrekkelijk, maar op lange termijn lopen ze dan toch tegen hun grenzen aan.”
Aansluiting op de arbeidsmarkt
Adnan Tekin, voorzitter van brancheorganisatie MBO Raad, deelt die conclusie en waarschuwt tegelijk. ,,Een mbo-diploma is goud waard, en bijvoorbeeld een goede basis voor om- of bijscholen, als dat later nodig is. Met andere woorden, mbo’ers zijn door hun opleiding super wendbaar op onze arbeidsmarkt, die nu toch heel kwetsbaar blijkt. Maar mbo’ers zijn vakmensen, geen vacaturevullers die je afhankelijk van de vraag dan weer hier en dan weer daar zou moeten kunnen inzetten. Het is echt zaak om met het bedrijfsleven goed te kijken naar de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. Die is niet zo maakbaar als vaak wordt voorgesteld.”
Bronnen:
