Sinds 2018, met een budget van 100 miljoen euro per jaar, verandert Sterk Techniekonderwijs (STO) actief het landschap van technisch vmbo-onderwijs in Nederland. De bevindingen tonen aan dat STO niet alleen leeft, maar bloeit, met opmerkelijke resultaten zoals de oprichting van techlabs en nieuwe keuzevakken. De waardering voor vmbo en techniekdocenten stijgt en buitenschools leren neemt toe en dat toont aan hoe STO het techniekonderwijs transformeert en verrijkt.
Wat staat er op het spel?
Sterk Techniekonderwijs (STO) heeft sinds 2018 een duidelijke stempel gedrukt op het vmbo-techniekonderwijs in Nederland. Met een jaarlijks budget van 100 miljoen euro, maakt STO een wereld van verschil door nieuwe techlabs te openen, up-to-date materialen te leveren en de samenwerking tussen scholen, bedrijven en het mbo te versterken. Hierdoor krijgt techniekonderwijs een moderne uitstraling en wordt het aantrekkelijker voor leerlingen. Het aantal leerlingen in technische profielen neemt zelfs voorzichtig toe, mede dankzij inspanningen in het basisonderwijs en techniekpromotie.
Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. Meer dan de helft van de programmaleiders van STO signaleert dringende uitdagingen voor de komende subsidieperiode. Vooral de noodzaak van meer techniekdocenten en een betere aansluiting met het mbo springen eruit. Hoewel deze punten hoog op de agenda staan, lijkt de daadwerkelijke actie hierop nog achter te blijven. Er is dus een kloof tussen de erkende behoeften en de huidige inspanningen.
Een ander zorgpunt is het risico dat STO ondergesneeuwd raakt door andere urgente zaken op scholen, zoals een algeheel docententekort. Hoewel de steun voor STO groot blijft, is de beschikbare tijd en menskracht vaak een beperkende factor. Dit benadrukt het belang van voortdurende aandacht en inspanning om STO te laten slagen.
Financiering STO zorgt voor uitdagingen
Een grote uitdaging van het Sterk Techniekonderwijs-programma is de financiering van het programma. Die is ingewikkeld, met enkele sleutelproblemen:
- Kalender- versus schooljaren: Er is een misverstand tussen het denken in kalenderjaren door het ministerie van OCW en de schooljaren van scholen. Dit leidt vaak tot verwarring en vertraging in de budgettering voor scholen.
- Budget niet geïndexeerd: Het jaarlijkse STO-budget van 100 miljoen euro wordt niet aangepast voor inflatie, waardoor de waarde ervan in werkelijkheid daalt. Dit zet de financiële plannen van STO en scholen onder druk.
- Afschrijvingsbeleid: De regels voor het afschrijven van apparatuur met STO-middelen leiden tot financiële onzekerheden, vooral als er in de toekomst geen STO-middelen meer zijn.
- Onzekerheid over toekomstige financiering: De twijfel over de voortzetting en omvang van STO-middelen veroorzaakt onzekerheid, wat invloed heeft op duurzame investeringen en samenwerking binnen het programma.
- Praktische gevolgen van die onzekerheid: In sommige regio’s heeft deze onzekerheid geleid tot uitstel van investeringen en voorzichtigheid in structurele uitgaven. Het zorgt ook voor meer overlegtijd en zorgen over de betrokkenheid van partners.
- Belang van duidelijke communicatie: Heldere en tijdige communicatie vanuit OCW is cruciaal voor het behoud van betrokkenheid en effectieve planning binnen STO.
Het docententekort: een prangende kwestie
Het tekort aan techniekdocenten is een andere groeiende zorg binnen Sterk Techniekonderwijs. Meer dan de helft van de programmaleiders ziet dit als een urgente uitdaging voor de komende periode. Zij benadrukken ook de noodzaak van een sterkere aansluiting en samenwerking met het mbo, wat steeds urgenter wordt geacht. Daarom is het nodig om strategieën te ontwikkelen en te implementeren voor het verhogen van de instroom van techniekdocenten en het verbeteren van de aansluiting met het mbo. Het vereist een gecoördineerde inspanning van onderwijsinstellingen, de overheid en het bedrijfsleven om samen te werken aan oplossingen voor deze uitdagingen.
STO in de toekomst
Sterk Techniekonderwijs heeft zich ontwikkeld tot een constante factor in het onderwijs en krijgt steun op zowel strategisch als tactisch niveau. De borging van STO is op diverse manieren ingezet, waaronder duurzame voorzieningen, afspraken, bemensing en de integratie in strategische meerjaren- en jaarplannen. Dit laat zien dat STO meer is dan een tijdelijk project; het is een integraal onderdeel van de onderwijscultuur geworden??.
Voor de periode 2025-2029 plannen de regio’s om hun huidige aanpak en samenwerking grotendeels voort te zetten. De uitvoering van STO wordt echter bedreigd door een gebrek aan menskracht. Om STO zijn potentieel volledig te laten realiseren, moeten hier oplossingen voor gevonden worden.
STO als motor voor verandering en innovatie
STO heeft zich ontpopt als een motor voor verandering in het Nederlandse techniekonderwijs. Hoewel de weg vooruit uitdagingen kent, zoals het docententekort en de noodzaak van een betere aansluiting met het mbo, blijft de algemene impact van STO positief en beloftevol. Het is nu zaak om deze dynamiek te behouden en verder te bouwen op de sterke basis die STO heeft gelegd.
Meer lezen over techniekonderwijs?
Dit artikel is geschreven naar aanleiding van het rapport Monitor en evaluatieonderzoek Sterk Techniek Onderwijs (STO). Wil je meer lezen over dit onderwerp? Bezoek dan de website van Sterk Techniekonderwijs of de website van Wij Techniek.
