Tags: , , , ,

Niet-westerse achtergrond en talentontwikkeling

Bij jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond wordt afwijkend gedrag vaak niet in verband gebracht met hoogbegaafdheid. Vroegsignalering en begeleiding die gericht is op het versterken van het zelfbeeld bij deze jongeren kunnen bijdragen aan betere ontwikkeling van hun talenten. Dit praktische onderzoek geeft handvatten aan vroegsignalering. Het gaat ook in op de sekse verschillen.

Goed signaleren en begeleiden is de sleutel

Als talentcoördinator op het Metis Montessori Lyceum in Amsterdam volgde ik enkele workshops over (hoog)begaafdheid. Wat mij opviel was de aandacht voor een bepaald type (hoog)begaafde leerlingen in het onderwijs die vaak overheerst: het extraverte kind, dat een stevig ego heeft, aanwezig is in discussies en om méér vraagt. Ik bedacht dat een deel van de jongeren op die manier gemakkelijk over het hoofd kon worden gezien. Verder viel me in de praktijk van talentbegeleiding op dat vooral witte jongens worden aangemeld voor extra ondersteuning op het gebied van (hoog)begaafdheid, omdat hun schoolresultaten ver onder of boven de norm liggen en vaak hun gedrag aanleiding hiertoe geeft. Dit waren de redenen om me te verdiepen in de vraag hoe meisjes en jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond omgaan met hun talent en hoe we deze jongeren goed kunnen signaleren en begeleiden op school. Dit literatuuronderzoek deed ik in opdracht van het Project Samenwerkingsverband voortgezet onderwijs Amsterdam – Diemen.

Beeldvorming rondom talentontwikkeling

Talentontwikkeling in het voortgezet onderwijs wordt vooral geassocieerd met leerlingen die hoge cijfers halen, door de lesstof vliegen, die alles te gemakkelijk vinden en zich snel vervelen, met leerlingen die behoefte hebben aan extra uitdaging en voor wie extra vakken of projecten worden georganiseerd. Daarnaast wordt bij talentontwikkeling vaak gedacht aan onderpresterende leerlingen met zwakke executieve functies. De variëteit in de doelgroep is echter groter. Meisjes worden vaak over het hoofd gezien omdat ze minder opvallend gedrag laten zien. Herkenning van begaafdheid kan moeilijk zijn, doordat het beeld van hoogbegaafdheid cultureel is bepaald. Bij jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond wordt afwijkend gedrag vaak niet in verband gebracht met hoogbegaafdheid.

Capaciteit los van gedrag zien

Het gedrag dat zich manifesteert en dat kan worden waargenomen, is niet per se de weerslag van iemands capaciteiten. Bovendien ontwikkelen niet alle mensen die begaafd zijn hun potentie. Dat maakt de herkenning van begaafdheid in veel gevallen moeilijk. Heller laat in zijn multifactorenmodel zien dat niet-cognitieve persoonlijkheidskenmerken en omgevingskenmerken een negatieve of positieve invloed kunnen uitoefenen op het ontwikkelen van aanleg en gedrag. Sommige jongeren doen erg hun best om niet op te vallen, ze nemen de kleur aan van de groep, of ze laten hun capaciteiten niet zien op school door motivatieproblemen. Daarnaast ontwikkelen deze leerlingen bepaalde andere vaardigheden, (bijvoorbeeld sociale of studievaardigheden) die samenhangen met het ontwikkelen van hun aanleg of talent, niet of nauwelijks, doordat ze deze niet oefenen in de praktijk.

Welke factoren spelen een rol in ontwikkeling van talent?

De vragen die ik probeer te beantwoorden met behulp van dit literatuuronderzoek zijn: Hoe gaan meisjes en jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond in het VO om met hun (hoog-) begaafdheid en hoe kunnen zij, in het kader van passend onderwijs, worden begeleid, zodat het welbevinden van deze kinderen wordt bevorderd en zij hun potentie ontwikkelen? Welke factoren zijn van belang bij de ontwikkeling van begaafdheid bij meisjes en jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond? Het onderzoek gaat dus in feite over factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling van talent en potentie bij deze groepen.

Waarom is het welbevinden van het kind hierbij zo belangrijk? Als kinderen goed in hun vel zitten, zullen ze beter in staat zijn om te leren en goed te functioneren. Mensen die iets bereiken, dat wil zeggen succesvol zijn in datgene waarvoor ze zich inzetten, zijn vaak gelukkiger en creatiever en leren gemakkelijker. Doel van dit onderzoek en project is de huidige kennis over (hoog)begaafdheid bij meisjes en jongeren met een migratieachtergrond dichter bij de praktijk in het voortgezet onderwijs te brengen, zodat meer docenten in staat zijn deze (hoog)begaafde jongeren te signaleren en deze leerlingen goed te begeleiden, zodat zij hun talenten kunnen ontwikkelen.

Samenvatting: de culturele context

Het beeld van wat begaafdheid is en hoe dit zich manifesteert, wordt voor een groot deel cultureel bepaald. Dit heeft consequenties voor kinderen, met name voor groepen in de samenleving in Nederland die niet dominant zijn: voor hoogbegaafde meisjes en jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond, maar ook voor hun ouders en leraren.
Gelukkig gaat het goed met veel hoogbegaafde meisjes. En ook veel hoogbegaafde jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond doen het goed op school. Maar gebrek aan (h)erkenning en verregaande aanpassingen aan het heersende beeld van hoe een meisje hoort te zijn of van hoe iemand uit een bepaalde cultuur zich hoort te gedragen, veroorzaken problemen met identiteit en zorgen ervoor dat talent zich niet goed ontwikkelt.

Versterken van zelfbeeld en identiteit

Vroege signalering, begeleiding die gericht is op het versterken van het zelfbeeld bij meisjes en het versterken van identiteit, het overbruggen van culturen en leefwerelden bij jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond, kunnen ertoe bijdragen dat potentie zich kan ontwikkelen en talent niet verloren gaat. Daarnaast heeft onderwijs van docenten die geschoold zijn in het signaleren van hoogbegaafden een positieve invloed op het leren van deze leerlingen. Dit komt het welbevinden van deze jongeren ten goede.

Nieuwsgierig naar handvatten voor vroegsignalering van (hoog) begaafdheid en voor betere begeleiding van de persoon achter het gedrag? Meer weten over de invloed van de culturele context en de rol van de docent in deze? Download het hele onderzoek van Ineke Bosman in opdracht van het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Amsterdam - Diemen:

Download

Oeps! We konden je formulier niet vinden.

Tags: , , , ,
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Ook Interessante Documenten

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Whitepaper arbeidsmarkt

Whitepaper onderwijs arbeidsmarkt

Whitepaper digitale toepassing didactiek

didactiek download

Whitepaper Werkstress de baas

HR download onderwijs

Whitepaper Hybride leeromgeving

Leeromgeving download

Whitepaper maatschappij

Maatschappij onderwijs download

Whitepaper onderwijsontwikkeling

onderwijsontwikkeling download

Whitepaper effectief afstandsonderwijs

Onderwijs organiseren download

Whitepaper professionalisering

onderwijs professionalisering download

ICT-gebruik in het onderwijs

Onderwijs Technologie download

Registreer je als lid

Artikelen & Blogs

Apps & Tools

🙁

WORD LID

Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE

In de spotlight

Vacature

Schooldirecteur | Margrietschool

Boek

Burgerschap is zorgen voor jezelf, zorgen voor elkaar en voor de aarde waar we op wonen.

DOEboek Burgerschap: 100 acties om de wereld mooier te maken

Kalender

Bouwen maar HJK banner Landelijk congres Jonge Kind-600x275a
landelijk congres bouwen maar banners-600x627a

Landelijk congres Jonge Kind 2024: Bouwen maar!

App

Picoo stimuleert actief samen spelen onder kinderen met de eerste interactieve spelcomputer voor buiten. Zonder scherm! Zo combineert Piccoo het avontuurlijke van buitenspelen met het interactieve van gamen. Eindeloos speelplezier dus! 
gamification onderwijs

Picoo – gameconsole voor buitenspelen