De vernieuwing van schoolgebouwen zit muurvast. Dat is een groot probleem omdat goede en duurzame onderwijshuisvesting cruciaal is voor goed onderwijs. Duurzame schoolgebouwen waarin het gezond en fijn is om te leren en werken. Dit leidt tot een hoger leerrendement en minder ziekteverzuim. Alleen als de Rijksoverheid zorgt dat gemeenten en schoolbesturen fors kunnen investeren en verantwoordelijkheden helder worden belegd, kan verder worden gebouwd aan goed onderwijs voor alle kinderen. Onderzoek van McKinsey laat zien dat de bekostiging van onderwijshuisvesting ontoereikend is en dat sprake is van een flinke onderinvestering. Dit onderzoek dateert nog van voor de coronacrisis. De grondstoffencrisis die hieruit ontstond heeft de bouwkosten nog eens flink opgestuwd. Voor de beperking van de overdracht van infectieziekten en ziekteverzuim dient de CO2-concentratie niet meer dan 400 tot 1000 ppm boven de buitenconcentratie te liggen. Voor optimale leerprestaties kan worden gesteld dat de CO2-concentratie in het lokaal circa 800 ppm mag zijn.
Het is slecht gesteld met de luchtkwaliteit in de Nederlandse scholen. De CO2-grenswaarde van 1.200 ppm (parts per million) wordt in meer dan 80 procent van de twintig onderzochte scholen overschreden
Boerstra, 2006
Onderzoek naar huisvesting
‘Tachtig procent van de schoolgebouwen voldoet niet aan de huidige eisen voor licht, lucht, geluid en temperatuur. Bijna geen enkele voldoet aan de klimaatdoelstellingen voor 2050. Bovendien zijn veel van deze gebouwen niet geschikt om passend en inclusief onderwijs te verzorgen. Schoolbesturen en gemeenten investeren in gezonde, duurzame en toekomstbestendige scholen, maar hebben onvoldoende middelen om de opgelopen achterstand in te halen. Extra investeringen zijn noodzakelijk,’ stelt Anko van Hoepen van de PO Raad in Trouw, mede namens VO-raad, VNG, Bouwend Nederland en Techniek NL.
Minister Slob heeft vorig jaar opdracht gegeven voor een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) Onderwijshuisvesting. De uitkomsten onderstrepen de ernst van het probleem en de noodzaak de slechte schoolgebouwen aan te pakken. Daar hangt wél een prijskaartje aan: de ambtenaren becijferden dat er jaarlijks 730 miljoen euro extra nodig is om de scholen in 30 jaar op orde te brengen. Deze conclusie sluit aan bij de zorgen die schoolbesturen en gemeenten al jaren uiten.
360 miljoen voor verbetering ventilatie
Minister Arie Slob (Onderwijs) heeft eind vorig jaar 360 miljoen euro beschikbaar gesteld om de ventilatie in schoolgebouwen te verbeteren. De subsidieregeling gaat uit van cofinanciering, waarbij het Rijk 30% van de kosten op zich neemt en gemeenten en schoolbesturen gezamenlijk de overige 70% moeten financieren. Helaas ervaren schoolbesturen en gemeenten drempels in de huidige subsidieregeling, waarbij de eerste 100 miljoen euro van het totale bedrag vrijkwam.
De PO-Raad, VO-raad en VNG vroegen de minister dan ook op 10 maart in een brief om rekening te houden met de ervaringen van schoolbesturen en gemeenten als het tweede gedeelte van het geld beschikbaar komt. De raden en de VNG bepleitten een meer integrale aanpak en gaven bovendien aan dat 70% eigen bijdrage voor schoolbesturen en gemeenten niet is op te brengen. Schoolbesturen geven gemiddeld 15% meer uit aan onderwijshuisvesting dan wat zij ontvangen van het Rijk. Ook gemeenten ervaren krapte binnen de middelen die beschikbaar zijn in het gemeentefonds.
De overige 260 miljoen van de subsidieregeling ventilatie wordt nog dit jaar beschikbaar gesteld. De Tweede Kamer nam hiertoe een motie aan. De subsidieregeling kent een aantal knelpunten en is geen oplossing voor de aanpak van slechte en verouderde schoolgebouwen. De PO-Raad pleit voor een integrale aanpak en gaat hierover in gesprek met het ministerie van OCW.
Voorwaarden veranderen waarschijnlijk niet
Voor de eerste fase van de regeling visten 238 aanvragen van schoolbesturen en gemeenten achter het net door uitputting van het budget. Doordat de rest van de subsidie nog dit jaar beschikbaar wordt gesteld worden deze aanvragen naar verwachting in de zomer beoordeeld. Bij een positieve beoordeling krijgen zij het geld zo snel mogelijk uitgekeerd.
Zoals het er nu uitziet blijven de voorwaarden voor de tweede SUVIS-regeling vrijwel hetzelfde. Dat houdt in dat de resterende 260 miljoen nog in 2021 en begin 2022 beschikbaar komt na goedkeuring van de aanvraag, op volgorde van binnenkomst. De PO-Raad pleit ervoor dat de nieuwe subsidieregeling voor ventilatie anders wordt vormgegeven waarbij er aandacht komt voor de integrale aanpak van slechte schoolgebouwen. Zodat er niet alleen aandacht is voor ventilatie, maar ook voor andere issues als duurzaamheid, temperatuur, akoestiek of het schoolgebouw geschikt maken voor inclusief onderwijs.
Bronnen:
PO-Raad: Subsidieregeling ventilatie: PO-Raad in gesprek met ministerie over knelpunten
VOION: Veilig en vitaal werken. Effect van ventilatie op leerprestaties
Trouw: Veel schoolgebouwen voldoen niet aan de eisen van deze tijd, bijdrage Den Haag ontoereikend
Brief van VO-Raad en PO-Raad
PO-Raad: whitepaper Onderwijshuisvesting
