Tags: , , ,

Organiseren voor succes: benut het verandervermogen van jouw medewerkers

Responsieve organisaties maken optimaal gebruik van het vermogen van mensen om te veranderen. Zij ‘organiseren voor succes’ door te focussen op medewerkers en hun onderlinge relaties. Zo wordt verandervermogen optimaal benut en ontstaat ‘verandering van binnenuit’. Resultaat: meer wendbaarheid en veerkracht en een betere realisatie van de ambities van jouw organisatie.

Organiseren voor succes

We hebben eerder besproken dat veranderen een vaardigheid is die aanwezig is in mensen en organisaties. Crises trekken altijd een wissel op dat vermogen, want er moet snel en effectief gehandeld worden. De manier waarop ons onderwijs heeft gereageerd op de Coronacrisis heeft duidelijk gemaakt dat er veel wendbaarheid en veerkracht in Nederlandse onderwijsinstellingen schuilt. In korte tijd werden er allerlei oplossingen geïmplementeerd die de continuïteit van het onderwijs waarborgden. Zo goed en zo kwaad als dat, gegeven de omstandigheden, ging. Het onderwijs kwam massaal in beweging en liet zich van zijn meest responsieve kant zien.

Zou er een reden zijn om dat responsieve vermogen ook aan te spreken in tijden dat er geen crisis is? En wat zou dit betekenen voor de organisatie van onderwijs?

Traditioneel bestuur

De eerste vraag is of de ‘traditionele’ visie op het bestuur van (onderwijs)organisaties voldoende is om effectief om te gaan met veranderingen. Die visie is ontwikkeld vanaf het midden van de 20e eeuw, gebaseerd op de overtuigingen van ondernemers en leiders tijdens de industriële revolutie. Een tijd die qua maatschappelijke verhoudingen, het gemiddelde opleidingsniveau, beschikbaarheid van informatie en snelheid van ontwikkelingen nog maar weinig lijkt op de tijd waarin wij nu leven.

In de traditionele managementvisie wordt het beleid vastgesteld door het bestuur en de organisatie voert dit beleid uit. Het beleid wordt vastgelegd in een meerjarenplan en opgedeeld in overzichtelijke perioden. Zo kan regelmatig worden gecontroleerd of de organisatie op schema ligt.

Als de resultaten niet voldoen wordt de operatie aangepast. Misschien moeten mensen worden vervangen, moeten we nog eens naar de organisatiestructuur kijken, de mensen vertellen hoe zij het anders moeten doen…

Organiseren voor succes: responsieve organisaties

Aansturen & Controleren

We zouden deze manier van werken “Aansturen & Controleren” kunnen noemen: het beleid wordt centraal bepaald door het bestuur van de onderwijsinstelling. De uitvoerende organisatie – de leerkrachten en staf – krijgt instructies en periodiek wordt gecontroleerd of de uitvoering volgens plan verloopt. De, impliciete, veronderstelling hierbij is dat het beleid correct is. Afwijkingen van de geplande resultaten leiden tot aanpassingen in de operatie. Want daar, is de ‘logische’ conclusie, gaat het fout…

Deze manier van organiseren levert weinig problemen op, zolang de omgeving van de organisatie zich voorspelbaar gedraagt en er niet te veel disruptie is.

Reageren op verandering is écht belangrijker dan het volgen van een plan.

Daniël Ropers, voormalig managing director bol.com in ‘De Responsive Enterprise’

Waarom dit niet meer voldoet

Maar het onderwijs opereert in een onvoorspelbare en soms grillige maatschappelijke context. Zo verdwijnen er voortdurend beroepsgroepen en ontstaan er nieuwe. Er komt steeds meer aandacht voor de individuele leerling, waarbij we ons realiseren dat het voor kinderen en studenten om (veel) meer gaat dan cognitieve vaardigheden en cijfers. We willen kansenongelijkheid aanpakken. En de razendsnelle ontwikkelingen op het gebied van ICT, kunstmatige intelligentie en robotisering kunnen een enorme verrijking inhouden voor ons onderwijs…

Deze, en andere, ontwikkelingen stellen onderwijsorganisaties voor nieuwe vraagstukken en dilemma’s. Zij moeten hun capaciteiten en creativiteit mobiliseren om er effectief mee om te gaan. Maar een organisatie kan niet wendbaar zijn, als het beleid in beton is gegoten en beslissingen centraal worden genomen. Traditioneel geleide organisaties zijn daarom minder goed in staat om snel en tijdig te reageren, laat staan te anticiperen, in de complexe en onvoorspelbare dynamiek van de huidige maatschappij. Het leidt tot teveel frictie om succesvol te kunnen veranderen.

moving as one; responsieve organisaties

Aanvoelen & Reageren

Voor responsieve organisaties is het beleid niet langer het onwrikbare plan dat door de organisatie moet worden uitgevoerd. Zij is eerder een hypothese, die aan de hand van de werkelijke resultaten getoetst wordt. Wanneer de resultaten afwijken van de doelstelling, worden beleid én operatie ter discussie gesteld. Daardoor verandert de relatie tussen bestuur en uitvoering significant. Meer zelfsturing in de operatie leidt tot een beter reactievermogen.

In responsieve organisaties zijn medewerkers en hun relaties belangrijker geworden dan de plannen. Doordat operatie en beleid nauw met elkaar zijn verweven is de band tussen de mensen in verschillende lagen en tussen afdelingen sterker. Autonomie wordt zo laag mogelijk in de organisatie belegd. Daardoor ontstaat ook een betere verbinding tussen de organisatie en haar omgeving, wat leidt tot beslissingen die beter aansluiten bij de behoeften van alle groepen belanghebbenden. Doordat medewerkers meer aangesproken worden op hun kwaliteiten en eigen initiatief zijn zij geïnspireerd om samen in beweging te komen. Zo ontstaat energie om te veranderen. Verandering vindt organisch plaats en responsieve organisaties leren en groeien sneller. Vaak slagen zij er ook beter in om het voortouw te nemen met innovaties en nieuwe kwaliteit standaarden.

Een responsieve onderwijsorganisatie vereist een nieuwe manier van organiseren en leiding geven, waarin autonomie, besluitvorming en onderlinge samenwerking opnieuw worden vorm gegeven. Om tot zo’n organisatie te komen dient een aantal randvoorwaarden te worden ingevuld. Dat begint bij de visie, missie en het unieke potentieel van de betreffende onderwijsorganisatie. Daarom zal daar in het volgende blog bij worden stilgestaan.


 Meer lezen:

Een serie blogs over responsieve organisaties.

Tags: , , ,
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Ook Interessante Artikelen

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Whitepaper arbeidsmarkt

Whitepaper onderwijs arbeidsmarkt

Whitepaper digitale toepassing didactiek

didactiek download

Whitepaper Werkstress de baas

HR download onderwijs

Whitepaper Hybride leeromgeving

Leeromgeving download

Whitepaper maatschappij

Maatschappij onderwijs download

Whitepaper onderwijsontwikkeling

onderwijsontwikkeling download

Whitepaper effectief afstandsonderwijs

Onderwijs organiseren download

Whitepaper professionalisering

onderwijs professionalisering download

ICT-gebruik in het onderwijs

Onderwijs Technologie download

Registreer je als lid

Artikelen & Blogs

Apps & Tools

🙁

WORD LID

Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE

In de spotlight

Vacature

Schooldirecteur | Margrietschool

Boek

Burgerschap is zorgen voor jezelf, zorgen voor elkaar en voor de aarde waar we op wonen.

DOEboek Burgerschap: 100 acties om de wereld mooier te maken

Kalender

Onderwijs Innovatie Festival Banner Homepage (5)

Onderwijs Innovatie Festival 2024

App

Picoo stimuleert actief samen spelen onder kinderen met de eerste interactieve spelcomputer voor buiten. Zonder scherm! Zo combineert Piccoo het avontuurlijke van buitenspelen met het interactieve van gamen. Eindeloos speelplezier dus! 
gamification onderwijs

Picoo – gameconsole voor buitenspelen