Structurele investering van 1,5 miljard
Minister Wiersma (OCW), onderwijsbonden, PO-Raad en VO-raad vrijdag 22 april een akkoord gesloten over een structurele investering van 1,5 miljard euro in het primair en voortgezet onderwijs. Een belangrijk deel van deze investering wordt gebruikt om de loonkloof tussen po en vo te dichten. In het onderwijsakkoord staan de volgende punten:
- het dichten van de loonkloof,
- een arbeidsmarkttoelage voor scholen met veel kwetsbare leerlingen,
- een arbeidsmarkttoelage voor schoolleiders
- ruimte voor professionalisering van leraren.
- een werkagenda, waarin gezamenlijke ‘actielijnen’. Zie onderaan. Deze worden de komende maanden uitgewerkt.
Voor goed onderwijs is het essentieel dat er voldoende leraren, schoolleiders en onderwijsondersteuners zijn, die hun vak goed kunnen uitoefenen. Voor het voortgezet onderwijs betekent dit akkoord dat er structureel 442 miljoen euro extra wordt geïnvesteerd in de vermindering van werkdruk van leraren, in de kwaliteit en professionele ontwikkeling van schoolleiders en in het aanpakken van de grootste knelpunten bij scholen waar de optelsom van (achterstands)vraagstukken het meest urgent is.
Stap in de goede richting
‘Met dit akkoord is de beloning in primair en voortgezet onderwijs gelijk geworden’, zegt AOb-bestuurder Thijs Roovers. ‘Ook voor ondersteuners. Ook voor de schoolleiders. En ook voor de mensen in het voortgezet speciaal onderwijs. Natuurlijk moet er nog veel gebeuren. Zoals kleinere klassen en minder werkdruk. En het schoolleiders- en lerarentekort is met deze cao ook niet in één klap opgelost. Maar de kop is eraf – ik mag van mezelf wel een dagje tevreden zijn.’
Het gaat om een investering van 919 miljoen euro. Dit zorgt voor een hoger salaris voor basisschoolleraren. Zij gaan er de komende jaren met gemiddeld 10 procent op vooruit, dat is een stijging van 5.300 euro per jaar op basis van een voltijdsalaris.
Minder werkdruk
Zowel in het primair als het voortgezet onderwijs is de werkdruk hoog en staan leraren voor grote uitdagingen. Daarom investeert het ministerie dit schooljaar nog 300 miljoen euro in de aanpak van werkdruk in het voortgezet onderwijs, zoals eerder in het primair onderwijs is gebeurd. De vakbonden en de VO-raad maken afspraken over de besteding, zodat het geld terecht komt waar het nodig is. Het geld kan bijvoorbeeld gebruikt worden om meer ondersteunend personeel aan te nemen, zoals ook op basisscholen is gebeurd.
Net als eerder in het primair onderwijs gaan deze werkdrukmiddelen direct naar de scholen zonder tussenkomst van besturen. Voor de AOb is het belangrijk dat dit geld pas beschikbaar komt nadat er een nieuw cao-akkoord voor het voortgezet onderwijs is afgesloten. AOb-bestuurder Jelmer Evers: ‘Anders verdwijnt het in de grote pot, de lumpsum. Wij willen dat deze investering echt terechtkomt bij het personeel.’
Structureel geld
Volgens Evers is het een belangrijke keuze van de politiek om hier nu geld voor vrij te maken. ‘Eindelijk is er structureel geld tegen werkdruk in het voortgezet onderwijs. Aan ons nu de opdracht om te zorgen dat deze euro’s goed worden besteed. Daar gaan we komende weken over onderhandelen met de werkgevers.’ De AOb wil daarnaast een goede loonafspraak maken als onderdeel van de nieuwe cao. Evers: ‘Ik hoop echt dat alle partijen dezelfde prioriteit hebben als wij: minder werkdruk voor de docenten.’
De afspraken uit dit akkoord zijn op hoofdlijnen gemaakt en worden nader uitgewerkt aan de cao-tafel. De uitkomsten van die gesprekken tussen bonden en de raden leiden tot cao-afspraken die, zoals gebruikelijk, aan de leden ter goedkeuring worden voorgelegd. Voor deze operatie moest de hele salarissystematiek op de schop. Roovers: ‘De salarisschalen van het primair onderwijs zijn verdwenen, iedereen valt nu onder de schalen van het voortgezet onderwijs. En de treden – de stapjes waarin het salaris jaarlijks omhooggaat – zijn ook ander.’
In het akkoord zitten ook afspraken over scholing. Alle leraren in het funderend onderwijs krijgen meer tijd voor ontwikkeling en bijscholing: 16 uur extra per jaar, ter waarde van 118 miljoen euro. Wie zelf zijn of haar nieuwe salaris wil berekenen kan gaan puzzelen met bijgaande tabellen. Ook ontwikkelt de AOb een instrument waarbij iedereen heel makkelijk zijn of haar nieuwe salaris kan achterhalen. AOb leden checken dat hier.
Schoolleiders & eindejaarsuitkering
Ook voor schoolleiders en ondersteuners is er goed nieuws. Want ook voor schoolleiders komt de bindingstoelage terug en hier bovenop komt nog een extra maandelijkse toelage. Roovers: ‘Voor onze collega’s in het oop komt er een extra bedrag bovenop de toch al hogere eindejaaruitkering.’ Het salaris voor schoolleiders in het primair onderwijs stijgt dit jaar met minimaal 5 procent en de komende jaren gemiddeld 11 procent.
Op basis van het akkoord wordt ook 10 miljoen euro per jaar geïnvesteerd in de professionele ontwikkeling van schoolleiders. De VO-raad wil de financiële ruimte die met deze afspraak is gecreëerd, benutten voor de invoering van een schoolleidersbeurs. De arbeidsmarktpositie van schoolleiders staat onder druk. In de werkagenda is tevens afgesproken landelijk onderzoek te doen naar het schoolleiderstekort en de arbeidsmarktpositie van schoolleiders in het vo. Om vervolgens te kunnen vaststellen of en zo ja, welke acties nodig zijn om gesignaleerde problematiek aan te pakken.
Lerarentekort & achterstandsvraagstukken
Met dit Onderwijsakkoord wil minister Wiersma het lerarentekort aanpakken. Omdat vooral scholen met kwetsbare leerlingen docenten missen, investeert de minister per 2023 ruim 150 miljoen euro om leraren op die scholen structureel beter te belonen. De huidige, tijdelijke arbeidsmarkttoelage wordt bekostigd uit het Nationaal Programma Onderwijs.
Het vorige kabinet heeft voor de schooljaren 2022/23 en 2023/24 extra geld beschikbaar gesteld voor arbeidsmarkttoelagen op de 15 procent van de scholen met de grootste achterstandsvraagstukken. Doel hiervan is om de arbeidsmarktpositie van deze scholen te verbeteren, zodat ze beter in staat zijn om medewerkers te behouden en aan te trekken. Het huidige kabinet heeft besloten deze arbeidsmarkttoelage te continueren door de middelen structureel te maken. Het gaat om een structureel bedrag van 79 miljoen euro voor het voortgezet onderwijs.
Wel wacht Wiersma de evaluatie van de huidige toelage af en gaat hij samen met de sociale partners kijken hoe leraren op deze scholen structureel een betere beloning kunnen krijgen.
Werkagenda
In het onderwijsakkoord wordt verwezen naar een werkagenda. Daarin zijn gezamenlijke ‘actielijnen’ geformuleerd, te weten:
- Actielijn 1: Goed onderwijs en goede professionals;
- Actielijn 2: Onderwijsarbeidsmarkt en tekortaanpak;
- Actielijn 3: Optimaliseren bevoegdhedenstelsel.
