Tags: , , ,

Leergang burgerschap in dialoogvorm; wat is verdraagzaamheid?

De vrijwilligers van Stichting Huis van Erasmus hebben een complete leergang Burgerschap ontwikkeld. Daarin worden bijna alle onderwerpen van ‘Curriculum.nu’ behandeld. Het materiaal nodigt uit tot kritisch denken, tot zelfreflectie, en tot het aangaan van een open dialoog met elkaar. Handvatten voor een veilig gesprek.

Dialoog aangaan met vragen aan de klas

Huis van Erasmus wil een steentje bijdragen aan het bevorderen van een cultuur van kosmopolitisch burgerschap, actieve geweldloosheid en veiligheid onder het motto ‘Vrede in de wereld, veiligheid in de stad’. En daarmee een brug slaan tussen verschillende culturen en bevolkingsgroepen en een bijdrage leveren aan de sociale cohesie. Zij richt zich daarvoor vooral op het onderwijs en nodigt uit de dialoog aan te gaan met elkaar. 

Hoe vorm je een burger?

Het lijkt wel of er oneindig veel interpretaties van het begrip burgerschap zijn, in de politiek, op de scholen en op straat. Wat willen we ze leren? Je aan de regels leren houden of die regels kritisch beschouwen en ter discussie stellen? Het einddoel kan variëren van aangepaste modelburgers tot autonome, kritische burgers. In feite komt hierbij ieders beeld van de ideale maatschappij naar voren.

Burgerschap zou meer moeten zijn dan een mooie zeepbel, die glanzend opstijgt en dan knapt. Burgerschapsvorming zou niet alleen het belang van de huidige maatschappij moeten dienen, maar vooral ook het belang van het kind! Ze alleen volstoppen met regeltjes die passen bij de huidige status quo is niet zinvol; de maatschappij verandert immers voortdurend. Een dialoog weerspiegelt de beweging en houdt deze gaande.

Recht op onderwijs

Kinderen hebben recht op een onderwijsaanbod dat hen voorbereidt op de samenleving. Samen Leven met anderen. Deel uitmaken van een groter geheel. Ze hebben recht op sociaal emotionele en morele vorming. Op onderwijs dat normen en waarden niet oplegt, maar hen de kans geeft die vanuit zichzelf te ontwikkelen, met hun medemens als maatstaf. Zij gaan samen de maatschappij van de toekomst vormgeven! Met hun hele bagage, van thuis, van school, en van de straat. Daarbij hebben ze een kompas nodig, want ze reizen naar onbekend gebied.

Lesmateriaal voor in de kleine, losse uurtjes

Juist omdat er geen geld of uren voor staan, ontwikkelt Huis van Erasmus modulair lesmateriaal dat hier handvatten voor biedt.

Met veel vragen aan de kinderen, waardoor ze met elkaar in gesprek gaan; leren van en met elkaar. Verschillende standpunten leren kennen en waarderen, mogelijk tot nieuwe inzichten komen. Met morele kwesties, waar ze samen over kunnen praten. Waarbij ze zelfkennis, een empathische houding en een ‘open mind’ kunnen ontwikkelen.

Dit met de ideeën van Erasmus als ‘rode draad’, die nog verrassend bruikbaar zijn in de hedendaagse samenleving! Erasmus was een voorstander van een tolerante samenleving, waar echter ook grenzen werden gesteld. Erasmus stond voor een vreedzame samenleving en wees alle vormen van geweld af, behalve het recht om je te verdedigen. Hij was kritisch en idealistisch en hechtte veel belang aan opvoeding en onderwijs. Hij stond voor de vorming van wereldburgers die uitgaan van de vrije dialoog, het kritische denken, tolerantie, respect en verantwoordelijkheid voor omgeving en medemens. Erasmus was een sterk pleiter voor een geweldloos burgerschap dus.

Dialoog in plaats van lesgeven; moeilijk voor de leerkracht?

Nee! Dat is niet moeilijk. Je moet wel even wennen. Dat kan via een gastles of een leraren-training (bij jou op school). Maar daarna gaat het vanzelf. Ook op een Praktijkschool.
De opzet van het lesmateriaal is eenvoudig, de groep krijgt via een gratis PowerPoint-presentatie lesstof aangeboden, maar vooral vragen. Vragen waarover de leerlingen zelf moeten nadenken en dan samen de dialoog aangaan. Hierdoor worden ze zich bewust van hun eigen overtuigingen, maar ook en vooral van die van de andere leerlingen. Hierbij is de groep het belangrijkste middel. De lesstof wordt aangevuld met verschillende actieve werkvormen die een vorm van ervarend leren aanbieden. Want samen iets doen is iets heel anders dan er alleen maar over praten.


Respect foundation en de BurgerschapTool

Onder het motto ‘Burgerschap? Gewoon doen!’ lanceerde de Respect foundation op 9 mei de Burgerschaptool. In de Starterskit Burgerschap? Gewoon doen! vind je alles om succesvol een eerste stap te maken in je burgerschapsbeleid van jullie school. Met het spel kun je projecten, lessen en activiteiten herkennen van groep 1 tot en met groep 8.

Je verzamelt informatie om deze vervolgens digitaal vast te leggen in de BurgerschapTool.  Je brengt zo jullie burgerschapsonderwijs in kaart. Vervolgens koppel je gemakkelijk domeinen en doelen aan projecten, lessen en methoden. Zo krijg je op een eenvoudige manier inzicht in wat je al doet, wat je nog kan aanvullen en hoe jullie curriculum aansluit bij de kaders burgerschap.

Verdraagzaamheid in het secundair onderwijs

Amsterdam University Press; Auteurs: Jochem Thijs1, Bjorn Wansink2, Maykel Verkuyten

“Morele en ideologische tegenstellingen laten zich niet eenvoudig verenigen en het is belangrijk dat kinderen en jongeren leren na te denken over fundamenteel verschillende opvattingen en overtuigingen om deze op goede gronden al dan niet te kunnen accepteren. Bovendien zijn er tal van morele dilemma’s waarin de juiste houding en oplossing verre van eenduidig is omdat er goede redenen zijn voor beide kanten van het verhaal. De opvatting van tolerantie als appreciatie is niet goed geëigend voor het omgaan met morele tegenstellingen en dilemma’s, omdat de nadruk ligt op het niet beoordelen van anderen.” 

Tags: , , ,

1 reactie. Reactie plaatsen

  • Arend J Welmers
    Arend J Welmers
    18 mei 2022 15:23

    “Dialoog aangaan met vragen aan de klas” is van onschatbare waarde voor elke betrokkene in het opvoedingsproces om zich dat eigen te maken.
    Daarvoor moet aandacht worden gegeven aan het kunnen hanteren, het inzicht geven in de waarde, de functies en de mogelijke uitkomsten van de vele uiteenlopende gesprekstechnieken. De diaoog als leidende techniek moet ingebed worden en als uitgangspunt hebben: BROER. [begrijpelijk, redelijk, open, eerlijk, respectvol]. In het onderwijs kan dat op vele manieren worden opgenomen, waarbij mijn ervaring om het onderwijs te organiseren op basis van samenwerken, elkaar ten ale tijden mogen vragen om hulp en elkaar mogen helpen, het sociale proces binnen een groep bevordert. Daarbij moet dan ook aandacht besteed worden aan de aandacht voor het “groeiproces” in elk individu van de groep, als waarde voor dat individu maar zeker ook van de groep in zijn totaal. Competitie is dan niet meer het beter zijn dan de ander, maar het beter worden van jezelf en die ander, die dan geen tegenstander meer is maar mede-stander in het gezamenlijk proces tot verbetering. Winnen betekent dan overwinnen van je eigen tekorten en beter worden. Om dat goed te kunnen realiseren, zie ik als noodzaak om de examen-, toets- en test praktijken, zoals die nu veelal worden ingezet als predicties voor de mogelijke toekomstige ontwikkeling van een individu, te elimineren. De functie van een toets wordt dan het vaststellen van leemtes in het leer- en ook onderwijsproces en zal dan vandaar uit gebruikt worden om samen met de lerende(n) te zoeken naar oplossingen voor het voor het individu en of groep falende leerproces. Daaraan zijn dan direct gekoppeld, de motivatie van het individu om zich te blijven ontwikkelen en het besef van de realiteit van het “life long learning”, dat het te wachten staat.

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Ook Interessante Artikelen

Hoezo kansengelijkheid in het onderwijs?

Veel kinderen ondervinden, vaak al op de basisschool, de nadelen van beperkende stereotypering. Daardoor krijgen ze een lager schooladvies, beschouwen ze zichzelf als minder slim of ambitieus en zien ze…
Lees verder

Nieuwe UBD-aangifte en salarissoftware

De renseigneringsverplichting: als je in je organisatie te maken hebt met betalingen aan derden voor werkzaamheden of diensten en diegene is niet bij jou in loondienst en ook geen ondernemer,…
Lees verder

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Whitepaper arbeidsmarkt

Whitepaper onderwijs arbeidsmarkt

Whitepaper digitale toepassing didactiek

didactiek download

Whitepaper Werkstress de baas

HR download onderwijs

Whitepaper Hybride leeromgeving

Leeromgeving download

Whitepaper maatschappij

Maatschappij onderwijs download

Whitepaper onderwijsontwikkeling

onderwijsontwikkeling download

Whitepaper effectief afstandsonderwijs

Onderwijs organiseren download

Whitepaper professionalisering

onderwijs professionalisering download

ICT-gebruik in het onderwijs

Onderwijs Technologie download

Registreer je als lid

Artikelen & Blogs

Apps & Tools

🙁

WORD LID

Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE

In de spotlight

Vacature

Schooldirecteur | Margrietschool

Boek

Burgerschap is zorgen voor jezelf, zorgen voor elkaar en voor de aarde waar we op wonen.

DOEboek Burgerschap: 100 acties om de wereld mooier te maken

Kalender

Onderwijs Innovatie Festival Banner Homepage (5)

Onderwijs Innovatie Festival 2024

App

Picoo stimuleert actief samen spelen onder kinderen met de eerste interactieve spelcomputer voor buiten. Zonder scherm! Zo combineert Piccoo het avontuurlijke van buitenspelen met het interactieve van gamen. Eindeloos speelplezier dus! 
gamification onderwijs

Picoo – gameconsole voor buitenspelen