Wat Nederland kan leren van het Ierse leesonderwijs

In Nederland daalt de leesvaardigheid van scholieren in een schrikbarend tempo en dat leidt tot zorgen. Maar er is hoop: Ierland heeft de afgelopen jaren een opmerkelijke verandering ondergaan in het leesonderwijs. Waar het land in 2009 nog dramatisch slecht presteerde, behoren Ierse scholieren nu tot de beste lezers van Europa. Dit succes is te danken aan een uitgebreide en effectieve strategie voor leesonderwijs die de overheid heeft geïmplementeerd. Daarom besteden we in dit artikel aandacht aan de maatregelen die Ierland heeft genomen. Wat kunnen we hier in Nederland van kan leren om ons eigen leesonderwijs te verbeteren?

Het Ierse succesverhaal

In 2009 werd Ierland geconfronteerd met schokkende resultaten in het Pisa-onderzoek, waaruit bleek dat de leesvaardigheid van Ierse scholieren dramatisch was gedaald. Deze uitslag veroorzaakte een nationale schok en leidde tot een herziening van het onderwijsbeleid. De overheid lanceerde een nationale lees- en rekenstrategie, waarbij leesvaardigheid een centrale rol kreeg.

Eén van de kernpunten van de Ierse strategie was de uitbreiding van de lerarenopleiding van drie naar vier jaar, met een grotere focus op leesvaardigheid. Daarnaast werd het aantal uren dat aan lezen besteed moest worden in de basisscholen verhoogd van één naar vijf uur per week. Dit zorgde ervoor dat lezen een integraal onderdeel werd van het curriculum op alle niveaus.

Naast de aanpassingen in de lerarenopleiding, werd er ook geïnvesteerd in de betrokkenheid van ouders en de verbetering van de leesvaardigheid van de leraren zelf. Leraren kregen training om leesvaardigheid te integreren in hun vak, ongeacht of ze drama of natuurkunde gaven. Hierdoor werd leesonderwijs een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle docenten, wat bijdroeg aan het succes.

Ondersteuning en monitoring

Een belangrijke pijler van het Ierse leesonderwijs is de vroege interventie. Scholen kunnen subsidie aanvragen voor het Reading Recovery Program, waarbij kinderen met een taalachterstand gedurende twintig weken één-op-één les krijgen. Dit helpt om problemen in een vroeg stadium te identificeren en aan te pakken.

Het belang van leesplezier

Volgens leraren, zoals Aoileann Farley, is het leesplezier een onmisbaar ingrediënt voor succes. Door middel van leeshoeken en klasbibliotheken proberen scholen lezen te associëren met een aangename en rustgevende activiteit. Dit bevordert niet alleen de leesvaardigheid, maar ook de motivatie van leerlingen om te lezen.

Bibliotheken en leesprogramma’s

De DEIS-scholen (Delivering Equality of Opportunity in Schools) spelen een belangrijke rol in het terugdringen van kansenongelijkheid. Deze scholen krijgen extra middelen om bijvoorbeeld schoolmaaltijden en buitenschoolse activiteiten te organiseren. Daarnaast zijn er programma’s zoals First Steps, die leraren helpen bij het vroeg identificeren van leesproblemen.

Hoge kwaliteit van leraren

Een andere factor die bijdraagt aan het succes van het Ierse leesonderwijs is de kwaliteit van de leraren. Ierse leraren krijgen relatief hoge salarissen, wat helpt om getalenteerde mensen aan te trekken en gemotiveerd te houden. Bovendien hebben leraren in Ierland een hoog maatschappelijk aanzien en dat draagt bij aan hun motivatie en werktevredenheid.

Bijna alle Ierse leraren zijn lid van een vakbond, wat hen een sterke stem geeft in het onderwijsbeleid. Dit zorgt ervoor dat leraren betrokken zijn bij belangrijke beslissingen en zich gehoord voelen. Dit hoge niveau van betrokkenheid draagt bij aan de kwaliteit van het onderwijs.

Wat Nederland kan leren van het Ierse leesonderwijs

Natuurlijk is het fijn dat Ierland zo’n grote stappen heeft gezet, maar hoe kunnen wij in Nederland hiermee aan de slag?

1. Focus op leesplezier

Nederland kan veel leren van de Ierse nadruk op leesplezier. Door lezen leuk en aantrekkelijk te maken, kunnen Nederlandse scholen de motivatie van leerlingen verhogen. Dit kan bijvoorbeeld door leeshoeken in te richten en klasbibliotheken te creëren.

2. Vroege interventie en monitoring in leesonderwijs

Net als in Ierland zou Nederland kunnen investeren in vroege interventieprogramma’s om leesproblemen vroegtijdig te signaleren en aan te pakken. Dit kan helpen om achterstanden te voorkomen en ervoor te zorgen dat alle leerlingen de nodige leesvaardigheden ontwikkelen.

3. Betrokkenheid van ouders en leraren

De betrokkenheid van ouders en leraren is van doorslaggevend belang voor het succes van leesonderwijs. Nederlandse scholen zouden kunnen profiteren van programma’s die ouders betrekken bij het leesproces en leraren trainen om leesvaardigheid in hun vakken te integreren.

4. Goede werkomstandigheden voor leraren

Ten slotte moet Nederland investeren in de werkomstandigheden van leraren. Daarbij moet je niet alleen denken aan hogere salarissen, maar vooral ook het verhogen van het maatschappelijk aanzien van het beroep. Dit kan helpen om gemotiveerde en getalenteerde leraren aan te trekken en te behouden.

Iers leesonderwijs biedt hoop

Het succes van het Ierse leesonderwijs biedt waardevolle lessen voor Nederland. Door te investeren in leesplezier, vroege interventie, betrokkenheid van ouders en leraren, en goede werkomstandigheden voor leraren, kan Nederland de leesvaardigheid van zijn leerlingen verbeteren. Het is duidelijk dat een gezamenlijke en goed gecoördineerde inspanning nodig is om de uitdagingen in het leesonderwijs aan te pakken en positieve resultaten te behalen.

Meer lezen over leesonderwijs

Wil je meer lezen over leesvaardigheid en leesonderwijs? We gaven je eerder al deze praktische tips. Meer aanvullende informatie vind je bij Stichting Lezen en Schrijven en op de pagina met programma’s om de leesvaardigheid te verbeteren van de Rijksoverheid.