Creatieve oplossingen na corona
Leerlingen hebben gedurende drie schooljaren te maken gekregen met coronamaatregelen. Dit heeft geleid tot leervertraging maar vooral ook tot sociaal-emotionele problemen. Henk Hagoort: voorzitter van de VO Raad, ‘Kinderen missen structuur, hebben moeite om zich te gedragen in een groep en ontbreekt het aan motivatie. Teveel leerlingen staan niet meer op ‘aan’. Dat vraagt enorm veel pedagogische aandacht van docenten.’ Het risico bestaat dat deze leerlingen blijven zitten of zakken voor hun examen, daardoor nog verder gedemotiveerd raken en in een neerwaartse spiraal terechtkomen.
Tijd en ruimte om bij te trekken
De coronamaatregelen en lesuitval vanwege afwezigheid van leerlingen en leraren vroegen tot nu toe veel aandacht en zorgen er samen met het bestaande personeelstekort voor dat scholen hun NPO-programma’s niet altijd (helemaal) kunnen uitvoeren. Naast geld is er meer nodig, namelijk tijd en ruimte. Om deze reden werd onlangs ook de bestedingstermijn van het NPO verlengd.
De noodzakelijke inhaalslag zal nog wel even kosten, denkt Henk Hagoort: ‘Dit gaat laten we zeggen nog wel twee à drie jaar effect hebben op het tempo waarop leerlingen het been bijtrekken. Daarom is het belangrijk creatieve oplossingen te zoeken voor deze kinderen. Want voor je het weet, hebben ze ineens een individueel probleem nu corona uit de hoofden van de mensen verdwijnt. Terwijl hun prestaties collectief de verantwoordelijkheid zijn van het voortgezet onderwijs, de vervolgopleidingen en de overheid.’
Geef een bonusjaar
Eén idee voor meer tijd en ruimte is de mogelijkheid om sommige leerlingen een bonusjaar te geven. Hagoort: ‘We kunnen bijvoorbeeld bij de overgang van onder- naar bovenbouw gaan bekijken of je leerlingen die moeite hebben de draad weer op te pakken niet in één klas kunt zetten, waar ze meer tijd krijgen.’ Om te voorkomen dat ze blijven zitten.’
Coulance met overstap
Ook vindt Hagoort het belangrijk om met het vervolgonderwijs het gesprek aan te gaan over meer soepele overgangen. Voor dit schooljaar is een examenregeling afgesproken, inclusief duimregeling, die leerlingen voldoende tegemoet komt. Het is echter ook belangrijk oog te hebben voor de leerlingen die nu doorstromen naar de bovenbouw en de komende jaren examen doen. ‘Stel dat een leerling havo niet helemaal in vijf jaar afrondt of vwo niet totaal in zes jaar. Laat de paar vakken die iemand nog niet heeft gehaald dan even buiten beschouwing, zodat de leerling alvast toegelaten wordt tot de vervolgopleiding met de vakken die er wél staan. Behaald is behaald. De missende vakken kan diegene later nog binnenslepen, bijvoorbeeld terwijl hij of zij bezig is met een opleiding in het vervolgonderwijs.’
Een diploma voorkomt willekeur. Valt dit weg, dan neemt de ongelijkheid enorm toe.
Jelmer Evers
Diploma inflatie
Een dergelijke soepele overgang zonder compleet afgerond diploma was vorig jaar al mogelijk bij de overgang van het mbo naar het hbo. Leerlingen werden voorwaardelijk toegelaten als student tot de vervolgopleiding. Hagoort wil hierover in gesprek met roc’s, hogescholen en universiteiten. AOb-bestuurder Evers vindt het ‘slechte plannen’. De eindexamens zijn volgens hem een afsluiting van het voortgezet onderwijs. ‘Het is een onafhankelijke toets waarmee we testen of leerlingen voldoende kennis hebben opgedaan en die de toegang is tot het vervolgonderwijs. Je voorkomt willekeur. Dat noemen we het civiel effect van een diploma. Valt dit weg, dan neemt de ongelijkheid enorm toe.’
Onlangs werd al bekend dat de nieuwe lichting eindexamenkandidaten weer een vak mag wegstrepen op hun eindlijst, er komt ook weer een extra herkansing en een derde tijdvak vanwege de coronapandemie en de gevolgen die het had op de lessen.
Regelingen zijn maatwerk
‘Natuurlijk, ik vind ook dat deze leerlingen in een rotsituatie naar school zijn gegaan de afgelopen twee jaar’, zegt Evers. ‘We komen leerlingen terecht tegemoet. Vorig jaar zorgden deze maatregelen voor de hoogste slagingspercentages. Ik vind het raar dat de schoolbestuurders deze maatregelen nu al ter discussie stellen en nog een stap verder willen. Het is onverantwoordelijk en demotiverend voor docenten die keihard werken om de eindexamens voor te bereiden.’
Scholen hebben nu al de bevoegdheid om de overgang naar een volgende klas anders aan te pakken. ‘Het vergt maatwerk en dus ook tijd voor docenten die ervoor gefaciliteerd worden. De werkdruk is al enorm hoog en door corona alleen maar gestegen. Dezelfde werkgevers hebben tot nu toe geen afspraken willen maken om deze werkdruk tegen te gaan.’ Evers vindt dat het beste voor de leerlingen nu is dat de basis op orde is. Elke leerling moet een goede docent hebben en in een kleine overzichtelijke klas zitten. “Dat zou pas echt helpen om achterstanden weg te werken. Laat de werkgevers zich daar mee bezig houden.’
Hieronder het Radio 1 fragment bij Dit is de Dag: Henk Hagoort & Jelmer Evers in gesprek
