Volgens de Franse filosoof Michel Serres kan onderwijs maar één bedoeling hebben: leerling in staat stellen om ervaringen op te doen. Hij vergelijkt daartoe leren met zwemmen. Wie zwemt krijgt te horen dat hij van deze kant naar de andere kant moet. Maar wie ‘zo’ zwemt, zwemt alleen maar om weer aan wal te komen. Echt leren zwemmen impliceert dat je niet langer naar deze, noch naar de andere kant wil. Leren zwemmen betekent zoveel van zwemmen willen houden, dat je nooit meer naar een kant wil.
Als we kinderen op een hele rigide manier in een keurslijf dwingen, gaat er iets mis
Oeps! We konden je formulier niet vinden.
Bos begint zijn relaas met de allegorie van Plato’s grot waar de waarheid als iets exclusiefs aan een enkeling was voorbehouden. Een enkeling, Socrates, die zijn drang de menigte vervolgens te willen verheffen met de dood zou bekopen. Maar ook over anamnese; de leraar als verloskundige, die vrij maakt wat het kind al weet.
Vervolgens maakt hij een sprongetje naar Descartes. Diens methodologische rationalisme rekent af met de vrije radicaal van het genius. Een select groepje maakt de dienst uit. Dit discipline denken viert sindsdien eigenlijk hoogtij. Ook vandaag de dag is methode troef in de wetenschap, bijvoorbeeld. Met haar claim op de waarheid is het feitelijk de nieuwe geseculariseerde godsdienst.
Breng kinderen een kosmisch bewustzijn bij. Laat ze om zich heen kijken. We leven te veel in de tegenstelling tussen cultuur en natuur bijvoorbeeld. Terwijl die twee samen een derde vormen, namelijk het systeem waarvan we deel uit maken. Het hele starre van het huidige prestatie denken moet overboord. Om tot progressie te komen gaat het om combinatiekunst, haalt ten Bos Leibniz aan. Ars combinatoria als de kunst van het combineren, waarin de afzonderlijke elementen in het samenspel een nieuwe betekenis aangaan. Een andere betekenis dan op basis van de voorafgaande werkelijkheid. Met de frivoliteit van de harlekijn. Van de leek, die frisse vragen stelt. Dat leidt tot vooruitgang. In tegenstelling tot de starre en disciplinaire benadering, die innovatie juist in de weg staat.’
Om tot meer systeemonderwijs te komen zou de onderwijzer niet zo moeten worden blootgesteld aan de macht van de inspectie. Zij verdienen de professionele autonomie die ze dan ook zelf moeten nemen. Hetzelfde geldt voor de grotere schoolbesturen. Veel macht is daarheen opgeschoven; de inspectie en de bestuurslagen. Laat ze opkomen voor het vak van leraar en de professie beschermen. Van oudsher waren onderwijzers als artsen en advocaten die markt immuniteit genoten. Dat is al lang niet meer aan de hand. Het professionele gezag is door de marktwerking aangetast. Onderwijs is een dienst geen product.
WORD LID
Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.
PUBLICEER
Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.
ADVERTENTIE
