Maak van klasbezoek een flitsbezoek
Het krachtige van collegiale visitatie is dat je elkaar aan het werk ziet, in de lespraktijk. Want je kunt wel over onderwijs praten, maar het draait toch om de uitvoer ervan. Hoe maakt je collega bijvoorbeeld de overgang van klassikale instructie naar zelfstandige verwerking? Hoe gaat hij of zij om met leerlingen die extra aandacht nodig hebben? Of hoe bespreek je met leerlingen een toets? ‘Alle bredere onderzoeken over professionalisering bewijzen dat we minder in individuele nascholing moeten investeren. Goede nascholing gebeurt het best samen: bij elkaar een les observeren, co-teachen of samen op cursus,’ stelt Kris van den Branden, Professor en lerarenopleider (KULeuven).
Met jaarlijkse regelmaat hoor ik docententeams verzuchten dat ze zo graag bij elkaar in de les willen kijken. Er wordt waarde gehecht aan het samen leren en ontwikkelen, maar hoe gaat het dit jaar wel lukken? Plannen worden gemaakt, voornemens uitgesproken en dan… Waar gaan we dan op letten? Hoe krijgen we die bezoeken in de toch al overvolle agenda’s ingepland?
Toch bezoeken leraren elkaars lessen niet vaak. Veel leraren geven aan het spannend te vinden en niet te weten hoe en wanneer ze dat moeten organiseren. Uit onderzoek van de Inspectie blijkt dat 75 procent van de leraren zelden of nooit bij een collega in de klas kijkt. Een lesbezoek van een heel lesuur hakt er namelijk nogal in. Kan dat nou niet makkelijker? Jazeker!
Geef het informeel leren in de organisatie een slinger met Flitsbezoeken! Flitsbezoek is een laagdrempelige methode om nu eens écht bij elkaar in de klas te gaan kijken om met en van elkaar te leren. Met een kort (max. 5 min) flitsbezoek aan een les zie je zoveel meer dan je in eerste instantie denkt.
Goede nascholing gebeurt het best samen: bij elkaar een les observeren, co-teachen of samen op cursus.
Kris van den Branden, Professor en lerarenopleider (KULeuven)
Hoe het werkt:
Na een beperkte voorbereiding met het team, gaan de docenten 5 minuten bij elkaar kijken in de lessen. Er wordt gekeken naar een onderdeel binnen de les. Dat kan gaan over de interactie tussen de docent en de klas, de didactiek of het klassenmanagement. Waar de kracht hierin zit, is dat het docentgedrag en het effect op de studenten centraal staat. De bezoeker verlaat na 5 minuten het lokaal. Na de les voeren de bezoeker en bezochte een zogenaamd reflectief gesprek. Het Flitsbezoek heeft geen beoordelend karakter, zoals soms een lesbezoek door de leidinggevende wel kan zijn. Hierdoor is de drempel voor veel docenten ook lager om mee te doen. Alles draait om waardering, nieuwsgierigheid en transparantie.
Hier zie je een video van een docent die een korte reactie geeft op de werkwijze van het Flitsbezoek.
Mijn eigen ervaring met collegiale visitatie
In het kader van mijn eigen opleiding tot procesbegeleider Flitsbezoek heb ik ook verschillende lessen bij mijn collega’s mogen bezoeken. Wat een feest was het om gewoon even het lokaal binnen te lopen, te genieten van de dynamiek in de groep en daarna een mooi gesprek over onderwijs met mijn collega te mogen voeren.
Ik vond het zo verrassend om te zien hoe mijn collega’s een stuk van hun persoonlijkheid in hun lesgeven stopten en hoe ongelooflijk gaaf het was om de reacties van de studenten te zien.
Wederzijdse waardering
De docenten die ik heb bezocht zeiden stuk voor stuk ‘ga je nu al weg?’ toen de 5 minuten om waren en gaven allen aan dat het zo fijn was dat er iemand kwam kijken. Het stukje waardering, het echt zien van iemand is iets wat vaak wordt vergeten. Door bij iemand op bezoek te gaan, ook al is het maar 5 minuten, laat je ook echt zien: ‘jij doet er toe, en wat je doet, doet er toe’.
Reflectief gesprek
Na het bezoek voer je een zogenaamd reflectief gesprek met de docent die je hebt bezocht. Dit gesprek duurt ongeveer 10 minuten en kan ook gewoon tijdens de lunch of bij de koffieautomaat gevoerd worden. Dit is het meest interessante onderdeel van een flitsbezoek cyclus. Tijdens het bezoek heb je dingen gezien, waar je wellicht nieuwsgierig naar bent. Wat zijn de beweegredenen van de docent ten aanzien van bijvoorbeeld het inzetten of kiezen voor bepaalde werkvormen of wat zijn overtuigingen ten aanzien van samenwerking.
Het gesprek gaat nog niet zozeer over hetgeen er gezien is in de les, maar gaat een abstractieniveau hoger. Wat zijn achterliggende waarden, overtuigingen of strategieën van een docent om de student aan te zetten in de les. Het is zo ontzettend gaaf om dit met elkaar te delen en van elkaar te leren. De energie die beide partijen krijgen van dit korte gesprek is bijna magisch en smaakt naar meer!
Heb je zin gekregen om ook eens op Flitsbezoek te gaan?
Sofie geeft een workshop op het Onderwijs Innovatie Festival op 24 mei, Park Spelderholt
