Brug tussen onderwijs en ict
“Het waarom van i-coaching in het mbo”
Beknopte samenvatting van de inleiding van het whitepaper door: Paulo Moekotte | Practoraat Mediawijsheid
De i-coach is geïntroduceerd als de brug tussen onderwijs en ict. Maar wat brengt deze rol de docent zelf? Hoe staat het met de professionalisering op het gebied van digitale deskundigheid? In het beroepsonderwijs zijn de afgelopen jaren verschillende stappen gezet om professionaliseringstrajecten vorm te geven en het ontwerpen, implementeren en evalueren van onderwijs binnen organisaties te stroomlijnen. In dit proces speelt de i-coach een essentiële rol. Bewust omgaan met de inrichting en facilitering van deze rol is dan ook belangrijk.
Het Practoraat Mediawijsheid is een leergemeenschap van Amsterdamse mbo-docenten gericht op de ontwikkeling van kennis, expertise en vaardigheden die zij nodig hebben in de snel veranderende en gemedialiseerde onderwijspraktijk. Met behulp van design thinking voeren onze docenten experimenten uit die worden vertaald naar concreet deelbaar onderwijs op mbomediawijs.nl.
I-coaching tackelt gebrek aan deskundigheid
Volgens de Onderwijsraad (2017) is de digitale deskundigheid van docenten momenteel een belemmering voor doordachte digitalisering van het onderwijs. Dat het onderwijs digitaliseert is onontkomelijk als gevolg van de toenemende technologisering van de omgeving, zowel sociaal-maatschappelijk als economisch. Een doordachte digitalisering draagt bij een een optimale benutting van de technologische mogelijkheden.
Bij die technologische mogelijkheden wordt naar uiteenlopende ontwikkelingen verwezen.
“Didactische ICT-bekwaamheid is de mogelijkheid van docenten om ICT-kennis en –vaardigheden in de praktijk te integreren met bestaande vakinhoudelijke en didactische kennis, én het vermogen om professioneel te redeneren over deze praktijk, ondersteund door zelfvertrouwen, positieve opvattingen en houdingen (Voogt et al., 2015)
Een op de drie ondervindt hinder
Het TALIS-onderzoek uit 2018 laat zien dat momenteel waarschijnlijk één op de drie docenten problemen ondervindt met het inzetten van technologie in de les. Voor één op de tien is de nood zelfs zeer hoog. Bovendien laat hetzelfde onderzoek zien dat de bereidheid om te veranderen niet bij alle docenten even groot is (OECD, 2020). De erkenning van dit probleem is voor de onderwijsraad aanleiding om te pleiten voor meer ruimte om te experimenteren en succeservaringen op te doen.
Onderzoek binnen de mbo-sector laat zien dat een vertaalslag van de onderwijskundige doelen naar de concrete inzet van ict-toepassingen niet eenvoudig wordt gemaakt (Kennisnet, 2019). Hoewel veel mbo-instellingen gebruikmaken van digitale onderwijsinnovaties spreken de onderzoekers van Kennisnet hun zorgen uit over de groeiende kloof tussen vraag (onderwijsteams en docenten) en aanbod van ict (het ict-personeel) en over de achterblijvende digitale vaardigheden van het onderwijzend personeel.
Wat houdt didactische ICT-bekwaamheid in?
Belangrijke vaststelling is dat docenten met een breed didactisch repertoire (variërend van docent- tot studentgestuurd) meer en vaker dan gemiddeld verschillende ict-toepassingen inzetten. Onduidelijk is of de keuzes van docenten voor bepaalde ict-toepassingen zijn ingegeven door didactische voorkeuren (voor m.n. docentgestuurd onderwijs) of door mogelijkheden die technologie biedt om het eigen didactisch repertoire te verbreden.
Onderzoek uit 2018 (po, vo) laat zien dat niet zozeer de beschikbaarheid van voorzieningen en ict-toepassingen maar juist kenmerken van de docent zelf bepalend zijn voor de impact van ICT op de leerprestaties van studenten. Ook in dit onderzoek wordt het inzicht in het didactisch repertoire van docenten afgemeten aan de spreiding van technologiegebruik tussen leraargericht en leerlinggericht onderwijs, d.w.z. zowel “de mate waarin het onderwijs leraargericht is als de mate waarin het onderwijs leerlinggericht is [vormen ]significante voorspellers van de mate waarin activiteiten met en rond ict plaatsvinden. (2018, p. 58)”. Ook later onderzoek van Kennisnet suggereert dat de ict-bekwaamheid van docenten zich manifesteert in gevarieerd gebruik van technologie (een breed didactisch repertoire) en dat vooral daardoor sprake is van invloed op de leerprestatie van studenten (2019).
I-coaching & nieuwe vormen van leren
Ontwerpvaardigheden van docenten die technologiegebruik betreffen, worden ook wel aangeduid als didactisch ICT-bekwaamheid.
Studenten leren niet beter en effectiever door technologiegebruik alleen, zonder enige vorm van begeleiding door docenten (OECD, 2015). Hoewel veel technologie in het onderwijs niet verder gaat dan substitutie van het bestaande, is daarmee de rol van de docent nog niet vervangen. Evenmin hebben nieuwe vormen van leren, zoals meer studentgestuurd zelfstandig leren, zonder meer een positief effect (Teurlings, Van Wolput, & Vermeulen, 2006). Het is van belang dat docenten inzicht krijgen in de ‘werking’ van technologie. Vooral daar waar de technologie, in de vorm van Type II toepassingen (Voogt et al., 2015), een duidelijke toegevoegde waarde en dus transformatieve invloed heeft op de werking en effectiviteit van nieuwe vormen van leren.
Bovenstaande is slechts een beknopte, gedeeltelijke weergave van de inleiding.
Lees de hele inleiding en download het whitepaper:
