Herwaardeer het vakmanschap en handelingskennis voor de klas
Onderwijs leiden met hart en ziel
Taco Visser: In de podcast ‘Onderwijs leiden met hart en ziel’ gaat Taco Visser in gesprek met experts over relevante literatuur op het gebied van onderwijs-, leiderschaps- of organisatieontwikkeling.
Te gast zijn Jacquelien Bulterman en Jasper Rijpma met wie Taco, naar aanleiding van haar boek Het lerarentekort – pleidooi voor vakmanschap -, spreekt over hoe het vakmanschap en de handelingskennis van leraren weer gewaardeerd kan worden in de samenleving en in de onderwijswetenschap.
Zet docent en diens vakmanschap weer bovenaan in de hiërarchie
Voor beiden zijn vakmanschap en handelingskennis, de tacit knowledge, de kern van het lerarenberoep. Lesgeven met hoofd, hart en handen, noemen ze dat. Opmerkelijk is het volgens Jacquelien dat die handelingskennis niet wetenschappelijk gewaardeerd wordt. Zij vindt dat echter een old school opvatting over kennis, alsof alleen objectieve toeschouwerskennis wetenschappelijke kennis is. Terwijl nieuwe wetenschappelijke kennistheorieën er juist vanuit gaan dat kennis altijd subjectief bemiddeld wordt.
Onderzoek vanuit de praktijk
Jasper voelt zich als leraar erg gewaardeerd door de ideeën van Jacquelien. Hij heeft zelf ook ontdekt dat er geen hapklare wetenschappelijke kennis is die elke leraar zomaar kan toepassen in elke nieuwe context. Dat idee degradeert de leraar bovendien tot slechts een uitvoerder onderin de kennishiërarchie. Zo gaat veel goed menselijk kapitaal verloren voor het onderwijs. Dat heeft ook met waardering te maken. Onderwaardering.
Ontwikkelkracht
Jacquelien vertelt verder hoe zij in Nederland een kennisinfrastructuur a la Lesson Study in Japan op zou willen zetten. En Jasper vertelt nog over Ontwikkelkracht, waarin hij samen met anderen iets daarvan gestalte geeft. (Zie ook hieronder)
Het systeem is zo dat docenten niet de tijd en positie hebben om het onderwijs te verbeteren.
Jasper Rijpma
Onderzoekers voor de klas
Voor Jacqueliens ideeën zijn twee dingen noodzakelijk: onderzoekers en adviseurs gaan voor een deel lesgeven. Zo lost het lerarentekort meteen op. En leraren krijgen daardoor tijd om hun vakmanschap samen verder te ontwikkelen. Dat is ook hun tip aan schoolleiders. Geef leraren tijd voor vakmanschap!
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum, en De vallei van het goede leven.
Beluister de Podcast van: Taco Visser | Jacquelien Bulterman | Jasper Rijpma
Jasper Rijpma wil dat leraren zelf het onderwijs verbeteren
Joelle Poortvliet nam Jasper een interview af op 27 september 2022, voor het Onderwijsblad van de AOb. We lichten er hier twee fragmenten uit over Ontwikkelkracht.
Een voorbeeld. Op Rijpma’s school worden de mens- en maatschappijvakken samengevoegd: dat zijn, aardrijkskunde, geschiedenis, economie en burgerschapsvorming. “De verleiding is groot om dan het wiel opnieuw uit te vinden. Om te denken: dat wat wij gaan doen is zo uniek, dat moet from scratch. Maar het bespaart veel pijn om te verkennen wat op andere scholen gebeurt en te kijken wat de wetenschap erover te zeggen heeft.”
Hoe bedoel je pijn?
“Pijn in die zin dat leraren in de weekenden, ‘s avonds en in vakanties dat werk zitten te doen. Of dat ze iets uitproberen in de les om er vervolgens achter te komen dat het niet werkt. Terwijl je dat van te voren had kunnen weten.” Rijpma klopte aan bij een school die dezelfde keuzes maakte met de vraag of zij materialen en kennis wilden delen. “En toen zeiden ze ‘nee’.”
Huh? “Ja, jij zegt huh, maar er valt nog zoveel te leren tussen scholen.”
Waarom zeiden ze ‘nee’?
“Dat is een interessante vraag. Het zal ongetwijfeld met werkdruk te maken hebben. Maar dan vul ik het in. Ze mailden gewoon terug: we hebben het besproken met de sectie en we gaan het niet doen. Ontwikkelkracht wil juist die kennisdeling aanjagen. Maar het mag niet het zoveelste dingetje uit Den Haag worden. Het kan alleen gaan vliegen als leraren zeggen: dit is van ons. Dit móet bottum-up. Het zijn middelen voor leraren, voor schoolleiders, voor het klaslokaal. Ontwikkelkracht wil jou en je hele team faciliteren, je een netwerk bieden. Dat wil ik wel van de daken schreeuwen.”
De aanpak van Ontwikkelkracht bestaat uit vier hoofdactiviteiten:
- Versterken onderzoeks- en verbetercultuur: we bieden scholen beproefde verbeteraanpakken aan waarmee zij zelf structureel hun onderwijs kunnen blijven verbeteren;
- Kennisdeling: We maken bruikbare kennis en onderzoek makkelijk toegankelijk en beschikbaar voor onderwijsprofessionals;
- Onderzoek in co-creatie: We organiseren co-creatielabs waarin op specifieke thema’s onderwijsprofessionals en onderzoekers samen versneld complexe vraagstukken uit de praktijk op gaan lossen;
- Scholen leren van scholen: We ondersteunen scholen die een evidence-informed werkwijze succesvol toepassen, om hun kennis en kunde met andere scholen te delen. Zo creëren we een netwerk van ambassadeurs en expertleerkrachten, schoolleiders en – schoolteams.
Ontwikkelkracht werkt daarbij intensief samen met organisaties die het programma mee helpen uitwerken en uitvoeren: Groeikracht, de Transformatieve School, EducationLab en het NRO.
Whitepaper arbeidsmarkt
Whitepaper digitale toepassing didactiek
Whitepaper Werkstress de baas
Whitepaper Hybride leeromgeving
Whitepaper maatschappij
Whitepaper onderwijsontwikkeling
Whitepaper effectief afstandsonderwijs
Whitepaper professionalisering
ICT-gebruik in het onderwijs
Artikelen & Blogs
Vacatures
Kalender Items
Boeken
WORD LID
Met Onderwijscommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.
PUBLICEER
Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van Onderwijscommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.
ADVERTENTIE
