Slob bezorgt om stuurse houding scholen

Demissionair onderwijsminister Arie Slob vindt het zorgelijk dat er basisscholen zijn die bij voorbaat zeggen geen enkel schooladvies te zullen bijstellen op basis van de resultaten van de eindtoets in groep 8. Dat meldt hij in antwoord op Kamervragen.

Tweede Kamerlid Mariëlle Paul van de VVD stelde de vragen aan Slob naar aanleiding van een rapport van de Inspectie van het Onderwijs dat de minister in december vorig jaar naar de Kamer stuurde. Daarin staat dat één op de drie basisscholen laat weten geen enkel advies bij te zullen stellen op basis van de resultaten van de eindtoets.

Mariëlle Paul; ‘Klopt het dat kinderen van arme en lager opgeleide ouders vaker een te laag schooladvies van de leerkracht krijgen? Welke andere groepen leerlingen krijgen ook vaker te maken met een te laag advies van de leerkracht?’

Arie Slob; ‘Leerlingen uit gezinnen met een lagere sociaaleconomische status, leerlingen woonachtig in minder stedelijke gebieden en meisjes hebben vaker recht op een heroverweging van het schooladvies. Leerlingen met een migratieachtergrond hebben gemiddeld ongeveer net zo vaak recht op heroverweging als leerlingen zonder migratieachtergrond, als wordt gecontroleerd voor het inkomen en opleidingsniveau van ouders. Gegeven het recht op heroverweging, hebben leerlingen met een migratieachtergrond een iets grotere kans op bijstelling van het advies dan leerlingen zonder migratieachtergrond, blijkt uit analyses van het CPB.

Wettelijke plicht

Demissionair minister Slob vindt het zorgelijk dat er scholen zijn die bij voorbaat uitspreken geen enkel advies te zullen bijstellen op basis van de resultaten van de eindtoets. ‘Scholen zijn wettelijk verplicht om het schooladvies te heroverwegen bij een hogere eindtoetsscore en ik vind het onderdeel van de professionele attitude van de school om deze heroverweging per individuele leerling serieus uit te voeren. Ik vind het, juist dit jaar, belangrijk dat scholen de extra informatie die de eindtoets geeft gebruiken om nog een keer te kijken naar het best passende onderwijsniveau waarop de leerling start in het voortgezet onderwijs.’

Neem heroverweging serieus

Scholen zijn wettelijk verplicht het schooladvies te heroverwegen bij een hogere eindtoets uitslag. Indien een school er op basis van een serieuze heroverweging voor kiest het advies niet bij te stellen, moet dit goed onderbouwd gecommuniceerd worden met leerlingen en ouders.

Samen met de Inspectie roept Slob scholen nogmaals dringend op de heroverweging van de schooladviezen serieus te nemen en leerlingen kansrijk te behandelen. In het verlengde van de eerder uitgegeven handreiking schooladvisering en de campagne rondom kansrijk adviseren, gaat hij op korte termijn het gesprek aan met de Inspectie, PO-Raad en het Lerarencollectief.

Kansengelijkheid en het basisschooladvies

Wat zijn de gevolgen voor de kansengelijkheid van leerlingen als een school een advies niet bijstelt terwijl leerlingen op basis van de eindtoets wel een hoger schoolniveau zouden kunnen halen? Hoeveel leerlingen lopen hierdoor naar schatting een hoger schooladvies mis? En zijn dit voornamelijk leerlingen van buiten de randstad en leerlingen met ‘arme en lager opgeleide’ ouders of met een migratie-achtergrond?

Het gevolg kan zijn dat een leerling instroomt in het vo op een niveau dat onvoldoende recht doet aan zijn of haar capaciteiten. Ik vind dit zorgelijk omdat het schooladvies kan fungeren als een ‘self fulfilling prophecy’ en het kan betekenen dat leerlingen zich niet kunnen ontwikkelen naar hun potentie.

Verplicht bijstellen

Verplichte bijstelling van het schooladvies vindt Slob ik niet passen bij de leidende positie die het schooladvies inneemt in ons systeem, die volgens hem in zowel het primair als in het voortgezet onderwijs breed wordt gedragen. “Het schooladvies is gebaseerd op een breed inzicht in de ontwikkeling van de leerling over een langere termijn en scholen, waarbij de eindtoets als objectief tweede gegeven dient over vooral de cognitieve capaciteiten van een leerling.”

Download de brief:

DUO rapportage: effecten van het wegvallen van de eindtoets in het basisonderwijs als gevolg van de coronamaatregelen.
CPB Policy Brief: De waarde van eindtoetsen in het primair onderwijs