Veelvuldig lesuitval eist zijn tol, in vo vooral mentaal

Veel lesuitval ondanks verruiming quarantaineplicht

Op vrijwel alle scholen ontbreken leerlingen en leraren. De omikron-variant raast als een storm door onderwijsland. Ondanks het verruimde quarantainebeleid zorgen oplopende besmettingen voor grote afwezigheid van leerlingen en leraren. De eerste week van februari kende een afwezigheid van 26 procent van de leerlingen en 23 procent van de leraren. Dit volgt uit een peiling van de Algemene Vereniging Schoolleiders. Zij vroegen duizend schooldirecteuren in het basis- en voortgezet onderwijs. ’Van leervertragingen inhalen is op dit moment geen sprake helaas. Op veel scholen is het overeind houden van het onderwijs op dit moment de focus. ’Schoolleiders proberen vooral te voorkomen dat ze groter worden’, aldus AVS-voorzitter Ingrid Doornbos.

Klassen alsnog naar huis

Op 60 procent van de scholen werden één of meerdere klassen naar huis gestuurd, één procent van de scholen moest sluiten. Gemiddeld gaat het om 2 klassen per school. De belangrijkste reden om een klas naar huis te sturen is echter nu de afwezigheid van leraren. Dit komt namelijk bovenop het reguliere tekort en het tekort aan personeel voor het Nationaal Programma Onderwijs. 90 procent van de scholen zegt geen vervanging te kunnen vinden. Op ruim vier van de vijf scholen lukt het wel om afwezige leerlingen afstandsonderwijs te geven.

Corona golft ook door Nijmeegse basisonderwijs

Zo ontwricht corona ook het Nijmeegse basisonderwijs. De situatie is ‘dramatisch’ zegt bestuurder Luciënne van den Brand van scholenkoepel Conexus in de Gelderlander van 4 februari. Conexus verenigt 31 basisscholen in Nijmegen, Lent en Malden onder vallen. Halve klassen zijn niet op school, leerkrachten zitten vanwege corona thuis en ook vervangers kunnen vanwege een besmetting niet op school komen. ‘Corona golft door de scholen heen. Maandagochtend (31-1 red. OC) lagen er zestig verzoeken om vervangende leerkrachten. Dat hebben we nog nooit meegemaakt.’

Resultaten dalen

Alle basisscholen van Conexus zijn momenteel open, maar veel klassen functioneren niet zoals het hoort. Soms zit een halve klas op school en kijken de andere, besmette, leerlingen vanuit huis mee. Soms zit een besmette leerkracht vanuit huis les te geven en het gebeurt zelfs dat een besmette vervanger, die leerlingen niet eens kennen, vanuit huis via het scherm lesgeeft. Van den Brand ziet de resultaten kelderen bij de paar groepen die ze onder de loep heeft genomen. ‘In het najaar zagen we een mooie stijging en in december knallen de opbrengsten naar beneden. Dat lijkt het gevolg van de extra week vakantie en vervolgens de vele besmettingen.’

Eerst welbevinden en veiligheid, zodat de mentale veerkracht om te kunnen presteren weer terug kan komen

Tom Brocks, rector van het Titus Brandsmalyceum uit Oss

Mentale gezondheid onder druk in vo leeftijd

De eerste toetsweek in het voortgezet onderwijs laat eenzelfde beeld zien: kelderende resultaten. Daarnaast baart de mentale gezondheid de onderwijsteams grote zorgen. Brabantse scholen trekken van alles uit de kast om leerlingen te motiveren het jaar alsnog te halen. Want toetsen vooruitschuiven en extra herkansen is niet meer voldoende. Gedwongen door de grote achterstanden na twee jaar ‘corona-onderwijs’ wordt de gezondheid van de kinderen nu veelal voorop gezet. Cijfers zijn niet langer prioriteit, aldus valt te lezen in het Brabants Dagblad. In Oisterwijk geven ze mindfulness en begeleidingslessen ‘Je brein de baas’ en in Den Bosch organiseert een school volgende maand een festival vol positiviteitsgoeroes. Alles om de leerlingen weer die motivatie te geven om verder te gaan.

Apathisch gedrag

Vooral bij derdeklassers loopt het spaak. In het derde jaar hebben ze nog veertien vakken, dat is op dit moment te veel om te overzien. ‘Veel leerlingen krijgen we niet meer in de aan-stand en lijken de handdoek al in de ring te hebben gegooid. Ze zijn apathisch geworden.’ zegt rector Tom Brocks van het Titus Brandsmalyceum (havo, vwo en gymnasium) in Oss.

‘De eindtermen voor de examenvakken zijn wettelijk vastgelegd. Het lesprogramma voor de overige leerjaren geeft ruimte om aanpassingen te doen’, aldus rector Brocks. ‘Het lijkt ons goed om de sociaal emotionele ontwikkeling nu voorrang te geven. Eerst welbevinden en veiligheid, zodat de mentale veerkracht om te kunnen presteren weer terug kan komen.’

Verruiming NP Onderwijs

Op slechts 29 procent van de scholen lukt het op dit moment om invulling te geven aan het Nationaal Programma Onderwijs na Corona. De helft van de schoolleiders zegt dat het op hun school momenteel niet lukt om uitvoering te geven aan het plan. Ruim driekwart lukt het niet de mogelijkheden die het programma biedt te benutten, maar liefst 96 procent wil het liefst dat het programma wordt verruimd. ‘We roepen de politiek op om de druk op scholen per direct te verlichten door er het Nationaal Programma tijdens Corona van te maken en scholen meer dan twee jaar de tijd te geven om het uit te geven,’ aldus AVS-voorzitter Ingrid Doornbos.

Bronnen:

Algemene Verenging Schoolleiders: Ondanks verruimen maatregelen nog steeds veel klassen thuis
De Gelderlander: Corona golft door basisscholen, situatie ‘dramatisch’
Brabants Dagblad: Mindfulness in plaats van Duits en geschiedenis: volop onvoldoendes, dus willen scholen motiveren na 2 jaar corona-onderwijs